หลังจากเราพูดถึงการออกแบบการถ่ายทำในเบื้องต้นกันไปแล้ว หลังเลนส์สัปดาห์นี้จะมาพูดถึงการเคลื่อน ขยับกล้องที่สามารถสร้างความหมายให้กับภาพได้อย่างไม่น่าเชื่อ จะมีเทคนิคอะไรบ้าง เราลองมาชมกันเลย

Slow Push In – เคลื่อนใกล้ให้ “เห็น” มากกว่าที่เคย

     – Slow Push In –
แทนที่เราจะถ่าย scene สนทนาแบบนิ่งๆ หากเราลองใช้ การเคลื่อนกล้องแบบ Dolly In ช้าๆ หรือ Zoom In ช้าๆ จะช่วยให้ภาพสามารถ “พูด” message สำคัญอย่าง มองให้ลึกลงไปในสิ่งที่ตัวละครพูดหรือทำ ( look closer ) หรือ เป็นการเชื่อมโยงอารมณ์และเรื่องราวระหว่าง shots ให้เป็นเนื้อเดียวกันในกรณีของการใช้ slow push in ต่อกันทั้ง 2 ช็อต
ตัวอย่าง จาก The Assassination of Jessie James by Coward Robert Ford (2007)  


มี ช็อตเปิดเรื่อง 2 ช็อตที่ใช้ slow push in ระหว่าง
– ภาพของ Robert Ford ที่หนังยังไม่แนะนำให้เรารู้จักชื่อ แต่การใช้ slow push in ค่อยๆจับภาพเขาใกล้มากขึ้นเรื่อยๆ ทำให้เห็นว่า สิ่งที่สายตาของผู้ชายคนนี้กำลังมองเป็นมากกว่า บุคคลธรรมดา
– ภาพ แทนสายตา Robert Fords เป็น Group Shot 3 คน โดยมี Jessie James อยู่ตรงกลาง การใช้ slow push in ช่วยนำสายตาคนดูให้ “มอง” คนกลางให้ดีๆ.
เมื่อ. 2 ช็อตมาต่อกัน ก็เกิดเป็น message สำคัญคือ ความลุ่มหลงและริษยา ที่ Robert Fords มอง Jessie James เป็นทั้ง Hero และ ศัตรูที่เย่อหยิ่งจองหอง และแอบบอกทั้ง ความมาดร้ายของ Robert Fords และชะตากรรมของ Jessie James ด้วย ไม้พาดขวาง ระหว่างคอและศีรษะของจอมโจรเลื่องชื่อคนนี้อีกที

Slow Push Out – เคลื่อนกล้องทิ้งตัวละครไว้ให้คนดูรู้สึก 

– Slow Push Out –
ในทางตรงข้ามกับ Slow Push In หาก กล้องค่อยๆ “ผละออก” จากตัวละคร ภาพอาจพูดกับคนดูได้ทั้ง การเดินออกจากเฟรมของตัวละครให้เห็นว่ากำลังเดินทาง หรือ เพื่อกันคนดูออกห่างจากเหตุการณ์เจ็บปวดใดๆก็ตาม หรือ ยิ่งไปกว่านั้น แสดงให้เห็นถึงภาวะ การถูก “ทอดทิ้ง” ของตัวละคร
ตัวอย่าง 20th Century Woman (2016) 


จากบทภาพยนตร์ที่เขียนว่า Out. With Abbie หลังจากเหตุการณ์ก่อนหน้านี้ที่เธอไฝ่ว์ กับคนรอบข้างที่เธอรัก การใช้ Slow Push Out ช่วยเน้นย้ำความโดดเดี่ยวอ้างว้าง การถูกทอดทิ้ง และความห่างเหินกับลูกชาย ได้เป็นอย่างดี

Camera Turn Away (PAN) – หลบเลี่ยงหรือกักขังด้วยการแพนภาพ

– Camera Pan (turn) Away – 
เบสิคที่สุด เราอาจนึกถึงการหันกล้องหนีฉากเร่าร้อนในละครไทยก็ได้ หรือ จะแพนหลบฉากเสียวใส้ เช่น ฉากตัดหูใน Reservoir Dogs แต่ตัวอย่างที่จะยกมานี้ เป็นการใช้ Camera Pan เพื่อสื่อความหมายในเชิงทริลเลอร์
ตัวอย่างจาก Marnie (1964) ของ อัลเฟร็ด ฮิตช์ค็อก 


หนัง ทริลเลอร์ เล่าสัมพันธ์สวาทผสมความลับและการหลอกลวง เมื่อ ตัวละครชายลงมือขืนใจฝ่ายหญิง ฮิตช์ค็อกเลือกถ่ายหน้านางเอกและพระเอก ในระยะโคลสอัพเพื่อให้เห็นความอึดอัดของฝ่ายหญิง และเมื่อฝ่ายชายจับผู้หญิงล้มตัวลงบนเตียง กล้องแพนหลบออกทางขวา ผ่านผ้าม่านลายแนวดิ่งเพื่อเน้นย้ำภาวะจำยอม ไม่สามารถหลบหนีหรือหลีกเลี่ยงได้ จนไปจบที่หน้าต่างเรือที่เป็นภาพทะเล เพื่อตอกย้ำและสรุปถึงการต้องจำยอมและไร้ทางออก ทางหนี เพราะ ฉากสวาทที่เธอต้องทนคือ กลางทะเล 

Distracting Shot/Wandering Camera – เมื่อกล้องพเนจรอย่างอิสระ

– Distracting Shot/ Wandering Camera – 
หลายครั้ง ที่เราจะได้เห็นการเคลื่อนกล้องออกจากจุดสนใจหลักไปยัง พื้นที่อื่นแบบไร้จุดหมายปลายทาง ชวนคนดูสำรวจโลกกว้างแบบไร้ motivation หรือ เหตุผลรองรับใดๆ หรือเพื่อปูให้คนดูเห็นการ establish โลก การเมือง สังคมในหนังอย่าง Children of Men.

ตัวอย่างจาก The Passengers (1975)


แต่ตัวอย่างจาก The Passengers (1975) ของ มิเกลอันเจลโล อันโตนิโอนี่ กลับใช้เพื่อขับเน้นความเวิ้งว้างของพระเอกที่ขับรถไปติดหล่มในทะเลทราย เมื่อความพยายามในการพารถออกจากหล่มไร้ประโยชน์ พระเอกเลือกทรุดตัวนั่งข้างรถแล้วตะโกน I don’t care แล้วกล้องก็แพนขวาเห็นทะเลทรายสุดลูกหูลูกตา ทั้งเวิ้งว้าง ว่างเปล่าและน่าขนลุกไปพร้อมๆกัน 

 Yelling or Exciting Camera Movement-บ่งชี้สิ่งผิดปกติด้วยการเคลื่อนกล้อง

– Yelling or Exciting Camera Movement – 
ง่ายๆมันคือการเคลื่อนกล้องเพื่อให้ภาพบอกคนดูว่า มีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้น จะเป็น
– Tracking Shot แล้ว ใช้กล้องมุมเอียง (Dutch Angle) แบบ Star Trek ของ J.J.Abrams เพื่อสร้างความตื่นเต้น
– Dolly Zoom (Dolly In + Zoom Out หรือ Dolly Out+Zoom In) ใน Jaws 
ตัวอย่างจากหนังสั้น The Candidate (2010) 
เลือกใช้ Tracking Shot จากขวามาซ้ายและซ้ายมาขวาโดยใช้ศีรษะของตัวละครนำเป็น subject ในระยะภาพปานกลาง (MS) เพื่อเปลี่ยนมุมมองบนเส้น 180 องศา เมื่อหนังต้องการบอกคนดูว่ามีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้น แล้วต่อด้วย ภาพระยะ close up ระหว่าง 2 ตัวละครพูดบทสนทนาที่วางแบบ fast pace ดูดุดัน และที่สำคัญยังเป็นการข้าม เส้น 180 แบบเนียนด้วย Neutral Shot ที่มาคั่นกลาง เพื่อกระตุ้นอารมณ์และความตื่นเต้น เร่งจังหวะจากบทสนทนานิ่งๆตอนต้นได้อย่างแนบเนียน อีกด้วย

ชมคลิป 5 Brilliant Moments of Camera Movement

Play video