ปัจจุบันมีแบรนด์ผู้ผลิตสมาร์ตโฟน Android หลากหลาย ส่วนใหญ่มักจะไม่ใช่ Pure Android หรือ Stock Android แต่มักจะใช้การแต่งซอฟต์แวร์หน้าตาทับหรือที่เรียกว่าสกิน (Skin) หากไม่ใช่ซอฟต์แวร์ที่เป็น Stock Android หรือใกล้เคียงแล้วก็มักจะได้ของแถมหรือที่เรียกว่า Bloatware โดยขึ้นอยู่กับผู้ผลิตว่าจะได้มาเยอะขนาดไหน

Bloatware คืออะไร ?

Bloatware หมายถึงแอปพลิเคชันที่ถูกติดตั้งไว้ล่วงหน้าบนอุปกรณ์ไม่ว่าจะเป็นสมาร์ตโฟนหรือแท็บเล็ต โดยทั่วไปแล้วมักจะเป็นแอปฯ ที่ไม่จำเป็น เช่น แอปพลิเคชันเวอร์ชันทดลอง แอปพลิเคชันจากผู้ผลิต แอปฯ โปรโมชันต่าง ๆ รวมถึงแอปฯ ที่ซ้ำซ้อนกับที่มีในระบบอยู่แล้ว เป็นต้น

ส่วนใหญ่แล้ว Bloatware มักเป็นแอปฯ ของผู้ผลิตที่พัฒนาขึ้นเพื่อมอบประสบการณ์เสริมให้กับผู้ใช้งาน ซึ่งแอปฯ เหล่านี้มักจะใช้ทรัพยากรระบบ เช่น แรมและ CPU และอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของระบบรวมถึงการใช้งานแบตเตอรี่โดยไม่จำเป็นด้วย

6 ระบบที่จัดว่ามี Bloatware สูง

• HyperOS (MIUI) : ใครที่ใช้สมาร์ตโฟนของ Xiaomi, Redmi รวมถึง POCO ก็น่าจะพอทราบกันดีว่า Xiaomi เป็นบริษัทที่เน้นทำฮาร์ดแวร์สเปกสูง ราคาถูก ทำเงินจากโฆษณาและแอปฯ Bloatware ในระบบแทน ปัจจุบัน Xiaomi ยังคงใช้แผนนี้ในการทำตลาดอยู่จนปัจจุบัน โดยเฉลี่ยแล้ว HyperOS หรือ MIUI มักจะมีแอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้า 49-51 รายการ โดย 6-8 แอปฯ เป็นแอปฯ ที่พัฒนาโดย Xiaomi และ 6-7 แอปฯ มาจากนักพัฒนาบริษัทอื่น (Bloatware)
• HiOS : เป็นสกินจากทาง Tecno ที่มีผลตอบรับว่าเป็นซอฟต์แวร์ที่ช้า มีอาการแล็กเยอะ ในแง่ของ Bloatware นั้นก็มีการติดตั้งแอปฯ ล่วงหน้าไว้มาก เฉลี่ยถึง 51 แอปฯ เลยเหมือนกัน โดย 6-7 แอปฯ เป็นแอปจากนักพัฒนาบริษัทอื่น (Bloatware)
• XOS : สกินจากทาง Infinix นั้น ก็มีผลตอบรับคล้าย ๆ กับ HiOS ของ Tecno ที่มีการประมวลผลช้าหน่อย มีแอปฯ ติดเครื่อง 55 แอปฯ โดยมีแอปฯ จากผู้ผลิตเอง 16 แอปฯ และ 2-3 แอปฯ มาจากนักพัฒนารายอื่น (Bloatware)
• realme UI: สกินจากทาง realme ที่มีแอปฯ ทั้งหมด 58 แอปฯ โดยมีแอปฯจากบริษัทเอง 12 แอปฯ และจากนักพัฒนาบริษัทอื่น 2-3 แอปฯ
• FuntouchOS: สกินจากทาง vivo ที่มีแอปฯ ติดเครื่องมาแต่แรก 55-60 แอปฯ โดย 10-11 แอปฯ มาจาก vivo และอีกราว 5-10 แอปฯ จะมาจากผู้ผลิตรายอื่น โดยรุ่นที่ราคาถูกมักจะมีแอปฯ Bloatware มากกว่า
• ColorOS: สกินจากทาง OPPO ที่ถือว่ามี Bloatware ในระดับที่มากเหมือนกัน แอปฯ ติดเครื่องมากที่สุด เฉลี่ยอยู่ที่ 63 รายการ โดย 11 แอปฯ มาจาก OPPO เอง และ 12-14 แอปฯ มาจากนักพัฒนารายอื่น

หากเทียบแบรนด์สมาร์ตโฟนที่จำหน่ายในไทยอย่างเป็นทางการแล้วก็คงไม่พ้น NothingOS และ One UI ที่มี Bloatware ติดตั้งมาน้อยที่สุด โดย NothingOS จะมีความใกล้เคียงกับ Pure Android มากที่สุด ส่วน One UI ของ Samsung จะมีแอปพลิเคชันติดเครื่องเฉลี่ย 31-32 แอปฯ มี 5 แอปฯ มาจาก Samsung เอง และอีก 2 แอปฯ มาจากนักพัฒนาอื่น (Bloatware) อย่างไรก็ตาม ในส่วนของ One UI ต้องตั้งค่าตอนเริ่มใช้เครื่องดี ๆ เพราะจะมีการขออนุญาตติดตั้งแอปฯ จากที่อื่นด้วย

สำหรับใครที่ต้องการเครื่องที่คลีน ๆ เลยคงไม่พ้น Pixel ของ Google แต่เนื่องจากไม่มีจำหน่ายผ่านศูนย์ไทยอย่างเป็นทางการก็อาจจะทำให้เข้าถึงยากทั้งตัวเครื่องและบริการหลังการขายครับ