ในยุคที่ภัยไซเบอร์เข้าถึงทุกคนแทบจะง่ายดาย และพร้อมที่จะหากลยุทธ์หลอกลวงทุกช่องทาง ล่าสุดสื่อต่างประเทศรายงานเตือนภัยผู้ใช้งานโทรศัพท์มือถือ เกี่ยวกับ “รูปภาพ 6 ประเภท” ที่ไม่ควรบันทึกหรือแคปหน้าจอเก็บไว้ในอุปกรณ์ เนื่องจากอาจกลายเป็นช่องทางให้มิจฉาชีพเข้าถึงข้อมูลส่วนตัว และนำไปใช้ในทางที่ผิด การใช้แอปฯ ทั่วไปที่ผ่านการตรวจสอบแล้วไม่ได้ทำให้เกิดปัญหา แต่การให้สิทธิ์การเข้าถึงข้อมูลเกินความจำเป็น หรือให้สิทธิ์กับแอปฯ ที่ไม่ได้ติดตั้งผ่าน Store อาจมีความเสี่ยงได้ 

ยกตัวอย่างเช่น ถ้าโทรศัพท์หาย แต่ไม่ได้เซฟข้อมูลแม้กระทั่งรหัสปลดล็อกทุกอย่างไว้ในเครื่องทั้งหมด ก็ไม่เสี่ยงมากสักเท่าไหร่ และก็ยังมีสิทธิ์ที่จะไม่โดนล้างข้อมูลอย่างง่าย ๆ แต่ถ้าข้อมูลสำคัญ ๆ ของเราถูกบันทึกในโทรศัพท์ที่หาย ก็มีสิทธิ์ที่จะไม่ได้คืน และมีสิทธิ์โดนล้วงข้อมูลส่วนตัวอีกด้วย 

6 ภาพถ่ายที่ไม่ควรเก็บไว้ในมือถือ

1. ภาพรหัสผ่านหรือข้อมูลเข้าสู่ระบบ ผู้ใช้จำนวนไม่น้อยแคปหน้าจอเก็บรหัสผ่านไว้ในมือถือเพื่อป้องกันการลืมรหัสผ่าน โดยไม่ทันได้คิดว่าถ้าเกิดภาพที่แคปไว้ตกไปอยู่ในมือมิจฉาชีพ อาจจะถูกเอาไปใช้ในทางที่ผิด เช่น แฮกบัญชีโซเชียลมีเดีย เพื่อเอาไปหลอกลวงคนรอบตัว หรือล็อกอินเข้าแอปฯ ต่าง ๆ เพื่อขโมยข้อมูลส่วนตัวไปขาย แนะนำว่าถ้าต้องเก็บชื่อผู้ใช้หรือรหัสผ่านจริง ๆ ให้ใช้แอปฯ​ จัดการรหัสผ่านแทนการแคปหน้าจอ เพราะปลอดภัยกว่า และยังป้องกันการลืมรหัสผ่านด้วย

2. ภาพเอกสารประจำตัว บัตรประจำตัวประชาชน, หนังสือเดินทาง, ใบขับขี่, สำเนาทะเทียนบ้าน หรือเอกสารทางราชการที่มีข้อมูลอ่อนไหวใช้ระบุตัวตนได้ ตั้งแต่ ชื่อ-นามสกุล, เลขบัตรประชาชน, เลขหลังบัตรประชาชน, เลขบัตรเครดิต, วันเดือนปีเกิด, หรือภาพถ่ายใบหน้า สามารถถูกเอาไปใช้ในทางที่ผิด เพื่อสร้างความเสียหายกับตัวเองได้ เช่น เอาข้อมูลเราไปหลอกลวงคนใกล้ตัว หรือเอาข้อมูลไปใช้กู้เงินนอกระบบ เป็นต้น 

3. ภาพแคปหน้าจอที่มีข้อมูลสำคัญ อย่างที่เราเห็นในข่าวอยู่เรื่อย ๆ ว่ามีการเอาภาพแคปหน้าจอที่มีแชตหลุดเกี่ยวกับความลับทางธุรกิจ ภาพโป๊เปลือย หรือการสนทนาที่ผิดกฎหมาย อาจนำไปสู่การแบล็กเมลเรียกเงิน หรือเอาไปกลั่นแกล้ง หากต้องเก็บภาพเหล่านี้จริง ๆ ควรคัดลอกข้อความสำคัญใส่แอปฯ โน้ตที่มีการล็อกรหัส หรือเข้ารหัสข้อมูลไว้

4. ภาพผลตรวจสุขภาพหรือข้อมูลการรักษา ข้อมูลทางการแพทย์ เช่น ใบสั่งยา ผลตรวจ หรือเอกสารประกัน เป็นข้อมูลอ่อนไหว และอาจถูกนำไปใช้ในทางมิชอบ แนะนำว่าถ้าต้องเก็บภาพเหล่านี้จริง ๆ ให้เก็บในแอปฯ​ ที่มีการล็อกรหัสและมีการเข้ารหัสรูปภาพไว้ เพื่อป้องกันการเปิดอ่านโดยไม่ได้รับการอนุญาต 

5. ภาพตั๋วอิเล็กทรอนิกส์ หรือใบเสร็จยืนยันการซื้อ ภาพตั๋วงาน ใบจอง หรือใบเสร็จที่มี QR code หรือ Barcode สามารถถูกนำไปสแกน เพื่อสวมรอย และขายต่อได้หากมิจฉาชีพสามารถเข้าถึงแอปฯ เก็บรูปภาพ แนะนำว่าอย่าแคปเก็บไว้ และเมื่อจะใช้ให้ล็อกอินแอปฯ ทางการของผู้ให้บริการ หรือพิมพ์เอกสารแบบกระดาษเมื่อต้องใช้งาน

6. ภาพเอกสารที่เกี่ยวกับงาน ภาพแคปหน้าจอเอกสาร โครงการ ข้อมูลลูกค้า หรือภาพสถานที่ทางการค้าที่เป็นความลับ อาจรั่วไหลและสร้างผลกระทบต่อองค์กร เสี่ยงต่อการละเมิดข้อตกลงความลับหรือข้อบังคับภายใน อาจจะถูกฟ้องร้องภายหลังได้ แนะนำว่าให้หลีกเลี่ยงการเก็บภาพงานไว้ในคลังภาพ และใช้ระบบคลาวด์หรือเครื่องมือที่องค์กรจัดไว้ในการจัดเก็บแทน

แนวทางเพิ่มความปลอดภัยป้องกันภัยจากมิจฉาชีพออนไลน์

  • ตั้งรหัสล็อกหน้าจอที่มีความปลอดภัย 
  • เก็บภาพในโฟลเดอร์ที่มีการล็อกรหัส (Secure Folder) หรือใช้แอปฯ เก็บที่มีการเข้ารหัสรูปภาพ ซึ่งจะเปิดดูได้ต่อเมื่อมีรหัสที่ถูกต้อง เพื่อป้องกันข้อมูลรั่วไหล
  • ไม่อัปโหลด หรือส่งภาพสำคัญ บนแอปฯ​ แชต หรือโซเชียลมีเดีย รวมถึงการฝากไฟล์ไว้บนคลาวด์
  • หลีกเลี่ยงการให้เข้าถึงอัลบั้มภาพโดยไม่จำเป็น เช่น จำกัดรูปภาพที่ต้องการให้แอปฯ นั้นเข้าถึง หรือ กำหนดสิทธิ์แค่รูปภาพที่ต้องใช้เท่านั้น