เกิดประเด็นที่น่าสนใจขึ้นมาเมื่อมีแฟนเพลง เทย์เลอร์ สวิฟต์ (Taylor Swift) เห็นว่าวิดีโอโปรโมตอัลบั้ม ‘The Life of a Showgirl’ ที่เคลมว่าจะมีข้อความลับ ๆ (Easter Egg) ให้แฟนเพลงได้ตื่นเต้น แต่กลับมีกลุ่มนักวิจารณ์ออกมาชี้ว่าอาจมีการแอบใช้ AI ทำให้มีการวิจารณ์ต่าง ๆ นานา ว่าไม่เหมาะสม และทำให้แฟนเพลงหลายคนผิดหวังในบทบาทความเป็น ‘ศิลปิน’ ของเธอ
แฟน ๆ ได้เห็น ‘เบาะแส’ ต่าง ๆ ที่ถูกกล่าวหาว่าอยู่ในวิดีโอโปรโมตอัลบั้มใหม่นี้ในช่วงสุดสัปดาห์ เช่น มือบาร์เทนเดอร์ที่ทะลุผ่านผ้าเช็ดปาก ไม้แขวนเสื้อที่หายไป หรือม้าหมุนที่มีสองหัว เงาที่ไม่ตรงกับวัตถุเคลื่อนไหว สีไม่สวย Visual แปลก ๆ ซึ่งสำหรับแฟนเพลงของเทย์เลอร์ มันทำให้พวกเขาเหล่านี้ผิดหวังมาก เพราะมันเหมือนไม่ใช่เกียรติคนดูหรือคนที่ฟังเพลงเลย เลยเกิด #SwiftiesAgainstAI เพื่อแสดงถึงการต่อต้านต่อการใช้ AI ในวิดีโอ ซึ่งจนถึงตอนนี้ตัวศิลปินเองก็ยังไม่ได้ออกมาชี้แจงอะไร เป็นไปได้ว่าเธออาจจะใช้ AI ในวิดีโอจริง !
ซึ่งหนึ่งในคนที่ต่อต้านประเด็นนี้ก็คือแฟนคลับตัวยงของเทย์เลอร์เอง ที่คอยช่วยแก้ต่างข่าวต่าง ๆ โดยช่วงที่เธอถูกโจมตีมาโดยตลอด อย่าง เอลลี ชนิตต์ (Ellie Schnitt) ที่เคลมว่า แม้เธอจะปกป้องศิลปินมาโดยตลอด แต่ถ้าหากเรื่องนี้เป็นจริง ก็คงหยุดสนับสนุนไปยาว ๆ เลย จากประเด็นนี้ทำให้เราอาจจะต้องมาย้อนคิดว่าเรื่องแบบนี้ถ้าเกิดขึ้นกับศิลปินที่เราชื่นชอบและติดตามมานาน เราจะรับได้ไหม ?
การใช้ AI ในผลงานของศิลปิน = ไม่ให้เกียรติแฟนคลับ ?
ประเด็นนี้เป็นการตีกันเองเกี่ยวกับประสิทธิภาพของเทคโนโลยี กับ คุณค่าทางศิลปะ (Artistic Value) ซึ่งคำตอบก็ไม่ได้ตายตัว แต่ขึ้นอยู่กับ ‘ระดับของการพึ่งพาเทคโนโลยี’ และ ‘ความโปร่งใส’ ของศิลปิน
ความรู้สึกว่าถูก ‘ไม่ให้เกียรติ’ จากกรณีการใช้ AI ในผลงานของเทย์เลอร์นั้น มาจากความเชื่อพื้นฐานของแฟนคลับว่า ‘งานศิลปะที่ดีต้องแลกมาด้วยความพยายาม และการทุ่มเทอย่างจริงจัง’ แฟน ๆ เชื่อว่าคุณค่าของวิดีโอหรือภาพมาจาก เวลา ทักษะ และความตั้งใจของมนุษย์
การที่ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า AI สร้างภาพได้ในเวลาเพียง 2 นาที จึงทำให้คุณค่าของความพยายามที่พวกเขาคาดหวังนั้นลดลงอย่างมาก ยิ่งไปกว่านั้น ตำหนิ (Glitches) ที่เห็นได้ชัดในวิดีโอ เช่น มือที่บิดเบี้ยวหรือความไม่สมจริงอื่น ๆ อาจทำให้แฟน ๆ รู้สึกว่าศิลปินไม่ได้ตรวจสอบคุณภาพ หรือ ใส่ใจในรายละเอียด ซึ่งเป็นสิ่งที่ขัดแย้งกับภาพลักษณ์ของศิลปินระดับโลกที่มีความพิถีพิถัน เมื่อผลงานออกมาดูเหมือนงานสำเร็จรูปที่ขาดความประณีต แฟนคลับที่ทุ่มเทสนับสนุนจึงรู้สึกว่าพวกเขาถูกบิดเบือนและไม่ได้รับความเคารพอย่างที่ควรจะเป็น
การใช้ AI แค่ ‘เครื่องมือ’ หรือ ‘ลดคุณค่า’ งานศิลปะ ?
หัวใจสำคัญของประเด็นการใช้ AI ไม่ได้อยู่ที่ ตัวเทคโนโลยีโดยตรง แต่อยู่ที่วิธีการนำมาใช้ และผลลัพธ์สุดท้ายที่แฟน ๆ ได้เห็น หากศิลปินใช้ AI เป็นแค่ตัวช่วยในการระดมไอเดียฉากหรือร่างแบบ แล้วนำมาผลิตจริงด้วยฝีมือและทักษะของตัวเอง แบบนี้ก็ยังนับเป็นการ ‘Work smart’ คือทำให้ขั้นตอนการทำงานง่ายขึ้น และเป็นการให้เกียรติคนดูอยู่
อย่างไรก็ตาม ในยุค AI ที่มีความก่ำกึ่งว่าอาจจะดีหรือไม่ดีต่อมนุษยชาติอยู่แบบนี้ ประเด็นนี้อาจเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อนและซับซ้อนกว่าที่เราจะตัดสินเองได้ทั้งหมด เนื่องจากมันเป็นเรื่องปัจเจก เพราะบางคนอาจคิดว่ามันไม่ใช่เรื่องใหญ่อะไร ใคร ๆ ก็ต่างใช้ AI ทั้งนั้น เพื่อให้งานออกมาเร็ว ทั้งยังลดต้นทุนได้มหาศาล แต่อีกคนอาจมองว่ามันเป็นการลดทอนคุณค่า และความพยายามของคนที่ทำงานศิลปะอย่างน่าเจ็บใจเหมือนกับสารสำคัญของบทความนี้
ถ้าศิลปินคนโปรดของคุณเลือกที่จะใช้ AI ในการสร้างผลงาน ไม่ใช่แค่ในวงการเพลง แต่อาจจะรวมไปถึงวงการภาพยนต์ และศิลปะรูปแบบอื่น ๆ แบบนี้คุณจะยังรับได้ไหม ?