เคยไหม…ที่เวลาดูการ์ตูน หรืออนิเมะเรื่องโปรด หัวใจมันพองโตไปกับตัวละครตัวหนึ่งเป็นพิเศษ ชนิดที่ทำให้เราอินจนฟินเกินต้าน นี่ไม่ใช่แค่ความรู้สึกชอบแบบผิวเผิน แต่เป็นความผูกพันที่ทำให้เราเฝ้าคิดถึงพวกเขา รู้สึกอยากเอาใจช่วยในทุกการเดินทาง ยิ้มตามเมื่อพวกเขามีความสุข และรู้สึกเจ็บจี๊ดในใจจริง ๆ เมื่อพวกเขาต้องเสียน้ำตา

ปรากฏการณ์นี้มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า “Fictophilia” ซึ่งหมายถึงความรู้สึกรัก ความปรารถนา หรือความหลงใหลอย่างรุนแรงที่มีต่อตัวละคร ไม่ว่าจะเป็นนิยาย หรือการ์ตูน และในยุคที่สื่อและเรื่องแต่งเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเราอย่างแยกไม่ออก บทความนี้ BT ชวนรู้จัก Fictophilia เมื่อหัวใจตกหลุมรักตัวละครในจอ

ทำความรู้จัก 3 เฉดความรักที่มีต่อตัวละคร

งานวิจัยจากวารสาร Frontiers in Psychology ที่ตีพิมพ์ในปี 2021 ได้สำรวจกลุ่มคนที่ตกหลุมรักตัวละครออกมาเป็น 3 กลุ่มหลัก ดังนี้

  • Fictosexuality เป็นความรู้สึกมีความปรารถนาทางเพศต่อตัวละครที่ถูกสร้างขึ้น แทนที่จะเป็นมนุษย์จริง ๆ ไม่ว่าจะเป็นตัวละครจากอนิเมะ มังงะ วิดีโอเกม หรือนิยายที่ถูกแต่งขึ้น
  • Fictoromance เป็นความรู้สึกที่อยากมีความสัมพันธ์เชิงโรแมนติก อยากที่จะเป็นคนรัก หรืออยากใช้ชีวิตคู่กับตัวละครนั้น ๆ โดยไม่มีความรู้สึกทางเพศมาเกี่ยวข้อง เช่น ความฝันที่อยากจะเป็นคนรักของ ลีไว แอคเคอร์แมน (Levi Ackerman) จาก Attack on Titan หรือ โกะโจ ซาโตรุ (Gojo Satoru) ในเรื่อง Jujutsu Kaisen
  • Fictophilia เป็นคำที่กว้าง แต่ก็จำกัดความได้ว่าเป็นความรู้สึกรัก ความปรารถนา หรือความหลงใหล โดยไม่จำเป็นต้องมีเรื่องเพศหรือความรักเชิงชู้สาวเข้ามาเกี่ยวข้องก็ได้ อาจจะเป็นความรู้สึกอยากปกป้อง หรือยกย่องเป็นแบบอย่าง เช่น ความรู้สึกเอ็นดูที่มีต่อ อาเนีย ฟอร์เจอร์ (Anya Forger) จาก Spy x Family เหมือนลูกสาวคนหนึ่ง

ทำไมเราถึงตกหลุมรักตัวละครในจอ ?

การมีใจให้กับตัวละครในจอไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ ยิ่งในยุคที่สื่ออยู่ใกล้มือเรามากขึ้น จึงมีโอกาสได้รู้จักกับตัวละครใหม่ ๆ ที่หลากหลาย อย่างเมื่อก่อน เราอาจจะเคยกรี๊ดกับความหล่อของช้างก้านกล้วย แต่ปัจจุบันเราก็อาจจะปันใจให้กับ นาจา เวอร์ชันร่างทอง ในแอนิเมชัน นาจา 2 ก็ได้ นั่นก็เป็นเพราะ…

ตัวละครคือภาพสะท้อนของอุดมคติที่จับต้องได้

ในโลกของความเป็นจริง การหาคนที่มีคุณสมบัติตามสเปกที่เราชอบอาจเป็นเรื่องยาก แต่ในโลกของเรื่องแต่ง ผู้สร้างหรือผู้เขียนสามารถออกแบบสร้างสรรค์ตัวละครที่มีเสน่ห์ ความสามารถ และนิสัยได้ตามจินตนาการ ตัวละครเหล่านี้จึงกลายเป็นคนในฝัน ที่ไม่มีข้อบกพร่องและไม่ทำให้เรารู้สึกผิดหวัง

ความรู้สึกปลอดภัยในความสัมพันธ์

ความสัมพันธ์กับตัวละครคือความสัมพันธ์ที่ปลอดภัยจากความเจ็บปวด เราสามารถทุ่มเทความรักและจินตนาการถึงชีวิตร่วมกับพวกเขาได้โดยไม่ต้องกลัวการถูกปฏิเสธ การนอกใจ หรือความขัดแย้งที่มักเกิดขึ้นในความสัมพันธ์จริง ๆ สิ่งนี้มอบความสบายใจและเป็น “พื้นที่ปลอดภัย” ทางอารมณ์ให้กับหลาย ๆ คน

การมองเห็นตัวเองในตัวละคร

เรามักจะรู้สึกผูกพันกับตัวละครที่มีความคล้ายคลึงกับตัวเรา หรือมีบางอย่างที่เราอยากจะเป็น เมื่อเราเห็นตัวละครผ่านเรื่องราวที่ยากลำบากและเติบโตขึ้น เราจะรู้สึกเหมือนได้ร่วมเดินทางและเอาชนะอุปสรรคไปกับพวกเขาด้วย ความรู้สึกเชื่อมโยงนี้สามารถพัฒนาไปเป็นความรักที่ลึกซึ้งได้

สิ่งสำคัญคือเคารพความชอบของกันและกัน

แม้ว่าการชื่นชอบตัวละครจะเป็นความสุขส่วนบุคคล แต่ในสังคมวงกว้าง ความรู้สึกทั้ง Fictosexuality, Fictoromance และ Fictophilia ยังคงเป็นเรื่องที่ถูกเข้าใจผิดและถูกมองว่าเป็นเรื่องแปลก ทำให้หลายคนที่มีความรู้สึกเช่นนี้ต้องเผชิญกับคำวิจารณ์และไม่กล้าเปิดเผยตัวตนที่แท้จริงออกมา 

แต่สำหรับบางคนแล้วการที่เขามีใจให้กับตัวละครในจอนั้น ก็สามารถเติมเต็มและสร้างความสุขให้กับหัวใจของเขา อย่างเรื่องราวของคุณอากิฮิโกะ คอนโดะ ที่ได้จัดพิธีแต่งงานกับ ฮัทสึเนะ มิกุ (Hatsune Miku) เรื่องราวของเขากลายเป็นประเด็นร้อนที่ถูกแชร์ออกไปบนโลกออนไลน์ ถูกสังคมตีตราและมองว่าเขานั้นเสียสติไปแล้ว ที่ยอมจ่ายเงินกว่าสองล้านเยนเพื่อจัดงานแต่งงาน ซึ่งทางครอบครัวและเพื่อนของคุณ อากิฮิโกะ ก็ปฏิเสธที่จะมาร่วมงาน 

แต่ทาง อากิฮิโกะ คอนโดะ เลือกที่จะไม่สนใจกับคำวิจารณ์ทางสังคมและยอมรับว่าการที่ได้แต่งงานกับตัวละครนี้ ทำให้เขามีความสุขมากขึ้น จากก่อนหน้าที่เขาต้องเผชิญกับการถูกกลั่นแกล้งในที่ทำงานจนเกิดความเครียด

สิ่งสำคัญอาจไม่ใช่การพยายามทำความเข้าใจว่า “ทำไมใครคนหนึ่งถึงรักตัวละครได้” แต่คือการ “เคารพ ในความชอบ” นั้น เพราะท้ายที่สุดแล้ว Fictophilia ก็เป็นเพียงการแสดงออกของความรักที่ช่วยมอบแรงบันดาลใจ เป็นพื้นที่ปลอดภัย และเติมสีสันให้กับชีวิตของคนคนหนึ่งได้ อย่างไรก็ตาม ความรู้สึกลุ่มหลงในตัวละครจนทำให้เกิดความผิดปกติด้านอื่นหรือเกิดผลกระทบต่อชีวิตจริงอาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพบางอย่างได้