การเลือกตั้งทั่วไปที่กำลังจะเกิดขึ้นในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2569 นี้ ไม่ได้เป็นเพียงแค่การเข้าคูหาเพื่อเลือกผู้แทนราษฎรเหมือนครั้งที่ผ่านมา แต่ความพิเศษของการเลือกตั้งครั้งนี้อยู่ที่การจัดให้มีการออกเสียงประชามติไปพร้อมกัน ในการลงมติยอมรับหรือปฏิเสธร่างกฎหมายสูงสุด เพื่อสร้างความชอบธรรมทางประชาธิปไตยและเปิดทางไปสู่การร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่
ล่าสุดราชกิจจาฯ ได้ออกประกาศกำหนดวันเลือกตั้งล่วงหน้าซึ่งเป็นช่วงแรกในไทม์ไลน์การเลือกตั้งในครั้งนี้ โดยจะครอบคลุมทั้งในเขต นอกเขตเลือกตั้ง รวมถึงคนพิการ ผู้ทุพพลภาพ และผู้สูงอายุ โดยเฉพาะกลุ่มคนทำงานหรือนักเรียนนักศึกษาที่อาศัยอยู่ต่างถิ่น
ไทม์ไลน์สำคัญของการเลือกตั้งล่วงหน้า 2569
คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ได้กำหนดกรอบระยะเวลาสำหรับการใช้สิทธิเลือกตั้งล่วงหน้า (ทั้งในเขต นอกเขต และนอกราชอาณาจักร) ไว้ดังนี้
- 20 ธันวาคม 2568 – 5 มกราคม 2569 ช่วงเวลาเปิดลงทะเบียนขอใช้สิทธิเลือกตั้งล่วงหน้า และลงทะเบียนออกเสียงประชามตินอกเขต (ผ่านระบบออนไลน์และที่ว่าการอำเภอ)
- 1 กุมภาพันธ์ 2569 (08.00 – 17.00 น.) วันเลือกตั้งล่วงหน้า (สำหรับผู้ที่ลงทะเบียนไว้)
- 8 กุมภาพันธ์ 2569 (08.00 – 17.00 น.) วันเลือกตั้งจริง (รอยืนยันวันทำประชามติ)
ช่องทางลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้า/นอกเขต/นอกราชอาณาจักร
ผู้ประสงค์จะใช้สิทธิเลือกตั้งล่วงหน้าสามารถดำเนินการได้ผ่าน 3 ช่องทางหลัก ตามความสะดวกดังนี้
1. ยื่นคำขอด้วยตนเองหรือมอบหมายผู้อื่น
สามารถเดินทางไปยื่นเอกสารได้ที่ ที่ว่าการอำเภอ หรือ สำนักงานเขต ทั่วประเทศ สำหรับผู้ที่อยู่ต่างประเทศ ให้ยื่นคำขอที่ สถานเอกอัครราชทูตหรือสถานกงสุลใหญ่ โดยต้องดำเนินการภายในวันและเวลาราชการเท่านั้น
2. ยื่นคำขอทางไปรษณีย์
เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สะดวกเดินทางและไม่ถนัดการใช้ระบบออนไลน์ โดยสามารถส่งแบบคำขอลงทะเบียน (ซึ่งดาวน์โหลดได้จากเว็บไซต์ กกต.) จ่าหน้าซองถึงนายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่น โดยต้องส่งภายในวันที่ 5 มกราคม 2569 โดย กกต. จะถือเอาวันที่ประทับตราไปรษณีย์เป็นสำคัญ
3. ยื่นคำขอทางอินเทอร์เน็ต
เปิดให้ลงทะเบียนเฉพาะ การเลือกตั้งนอกเขต และ นอกราชอาณาจักร เท่านั้น ระบบเปิดให้เข้าใช้งานได้ตลอด 24 ชั่วโมง จนถึงเวลา 24.00 น. ของวันที่ 5 มกราคม 2569 ตามรูปแบบการขอ ดังนี้
- ลงทะเบียนนอกเขตเลือกตั้ง : https://stat.bora.dopa.go.th/Election/regoutvote/
- ลงทะเบียนนอกราชอาณาจักร : https://boraservices.bora.dopa.go.th/election/popout/
ข้อแนะนำก่อนลงทะเบียน
1. ตรวจสอบสิทธิ ก่อนลงทะเบียน ควรตรวจสอบว่าชื่อของตนเองอยู่ในทะเบียนบ้านเขตใด และในวันเลือกตั้ง (8 ก.พ. 69) คุณจะอยู่ที่ไหน
2. เตรียมเอกสารให้พร้อม บัตรประชาชน (กำหนดให้ต้องอายุครบ 18 ปีบริบูรณ์ในวันเลือกตั้ง) เพื่อยืนยันตัวตน
3. อย่ารอวันสุดท้าย ระบบออนไลน์อาจมีผู้ใช้งานจำนวนมากในช่วง 1-2 วันสุดท้ายก่อนปิดรับลงทะเบียน อาจทำให้ระบบล่าช้าหรือขัดข้องได้
กฎหมายเลือกตั้ง สส. กับ กฎหมายประชามติเป็นคนละฉบับ
ประเด็นที่ร้อนแรงที่สุดในขณะนี้คือคำชี้แจงจาก กกต. เกี่ยวกับผู้ที่อาศัยอยู่ต่างถิ่น หรือผู้ที่ทำงานนอกภูมิลำเนา ซึ่งมักจะใช้สิทธิ “เลือกตั้งล่วงหน้านอกเขต” เป็นประจำ แต่ในปี 2569 นี้ มีการเพิ่มการลงประชามติเพิ่มมาอีกฉบับ เกิดคำถามว่าจะสามารถลงทะเบียนหรือลงเสียงในวันเดียวกันหรือไม่นั้น ยังไม่มีคำตอบที่แน่ชัด
แม้รัฐบาลจะมีแนวคิดให้จัดประชามติในวันเดียวกับการเลือกตั้ง (8 กุมภาพันธ์ 2569) เพื่อลดค่าใช้จ่าย แต่ในทางปฏิบัติ กกต. จะสามารถประกาศปฏิทินประชามติอย่างเป็นทางการได้ก็ต่อเมื่อ คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติส่งคำถามประชามติที่ชัดเจนมายัง กกต. เสียก่อน
และหากมีการจัดพ่วงกันจริง ในวันเลือกตั้งประชาชนอาจได้รับบัตรลงคะแนนมากกว่า 2 ใบ (สีที่ต่างกันสำหรับ สส. แบบแบ่งเขต, สส. แบบบัญชีรายชื่อ และบัตรประชามติ) การลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้าในครั้งนี้จึงเปรียบเสมือนการรักษาสิทธิของประชาชนคนไทยในทุกมิติ ทั้งการเลือกผู้แทนและการกำหนดทิศทางรัฐธรรมนูญ