ข่าวการปิดตัวของ Ensogo ในช่วงที่ผ่านมานับว่าเป็นข่าวใหญ่อีกข่าวหนึ่งในวงการอีคอมเมิร์ซของโลก เนื่องจาก Ensogo เป็นอีคอมเมิร์ซหนึ่งที่ได้รับความนิยมในประเทศไทยอย่างมากในช่วงระยะเวลาประมาณ 5 ปีที่ผ่านมา และทำให้ธุรกิจคูปองออนไลน์ในภูมิภาคนี้เติบโตขึ้นอย่างสูง แต่ในท้ายที่สุดก็กลับต้องปิดตัวลงพร้อมกันทั้งภูมิภาค หลายฝ่ายจึงเกิดคำถามขึ้นว่า จริงๆแล้วธุรกิจร้านค้าออนไลน์นั้นยังไปได้สวยอยู่จริงรึเปล่า หรือเป็นแค่ภาพลวงตาเท่านั้น
Rosanne Hortensius ผู้บริหารและผู้จัดการฝ่ายพาณิชย์เว็บไซต์คูปองออนไลน์ saleduck.co.th ได้ออกมาวิเคราะห์เรื่องราวเกี่ยวกับตลาดE-commerceในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไว้อย่างน่าสนใจ
มองภาพรวมเกี่ยวกับธุรกิจอีคอมเมิร์ซในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทุกวันนี้ว่าเป็นอย่างไรบ้าง
ส่วนตัวดิฉันมองว่าขณะนี้ธุรกิจ E-commerce ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังคงมีศักยภาพสูง โดยอ้างอิงจากรายงานฉบับล่าสุดของกูเกิลช่วยให้เราเห็นว่ามูลค่าของเศรษฐกิจบนอินเตอร์เน็ตในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียง มีแนวโน้มการเติบโตมากกว่า 2 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งการเติบโตนี้ขับเคลื่อนผ่านตลาดอีคอมเมิร์ซ เป็นอันดับแรก ตามด้วยสื่อบันเทิงออนไลน์ และคอนเทนต์ออนไลน์ด้านการท่องเที่ยว
อย่างไรก็ตามยังคงมีปัจจัยสำคัญประการหนึ่งที่ไม่อาจทำให้การเติบโตของอีคอมเมิร์ซนี้โลดแล่นไปได้อย่างเต็มที่ก็คือความกลัวของผู้บริโภค โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ที่มีต่อการชำระเงินออนไลน์ และการจัดส่งสินค้าแบบเดลิเวอรี่ เนื่องจากปัญหามิจฉาชีพ และมีการโกงเกิดขึ้นจำนวนมาก นี่จึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้หลายคนยังไม่กล้าซื้อสินค้าบนโลกอินเตอร์เน็ต ดังนั้นหน้าที่ที่สำคัญในขณะนี้ของร้านค้าออนไลน์คือการทำให้ผู้บริโภคมั่นใจในการเลือกซื้อสินค้าแล้วจะไม่โดนโกงควรมาเป็นอันดับแรก
ข้อสังเกตอีกประการหนึ่งที่ทำให้ผู้บริโภคยังไม่กล้าซื้อสินค้าออนไลน์ก็คือ พวกเขายังไม่เชื่อมั่นพนักงานไปรษณีย์ เนื่องจากหลายครั้งที่สินค้ามาไม่ถึงมือของผู้รับทั้งที่ได้ชำระเงินไปแล้ว หรือบางครั้งต้องรอสินค้านานมาก ทั้งๆที่สาเหตุที่เขาสั่งซื้อสินค้าออนไลน์ก็เพราะไม่ต้องการรอนานเป็นเดือน ดังนั้นผู้ค้าทั้งหลายจะต้องสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ซื้อ เช่น รีวิวการบริการของร้านค้าตัวเอง, แสดงข้อมูลติดต่อที่ชัดเจน และที่สำคัญจะต้องบริการลูกค้าให้ได้อย่างดีเยี่ยม โดยสามารถช่วยแก้ปัญหาของลูกค้าได้ตลอดเวลา รวมทั้งใช้ระบบการชำระเงินที่มีความปลอดภัยแก่ลูกค้าด้วย
นอกจากนี้ร้านค้าออนไลน์จำนวนมากยังไม่ทราบถึงประโยชน์ของการทำพันธมิตรทางการตลาด (Affiliate Marketing) ทั้งๆที่พันธมิตรทางการตลาดนั้นทำหน้าที่เสมือนผู้โฆษณาให้กับร้านค้าออนไลน์ เป็นผู้ตีพิมพ์ และเขียนรีวิวต่างๆ ผ่านบล็อก และเว็บไซต์ส่วนลดต่างๆ รวมทั้งยังเป็นเครือข่ายพันธมิตรทางธุรกิจอีกด้วย
การใช้โซเชียลมีเดียเป็นเครื่องมือทางการตลาดนั้นสามารถสร้างอิทธิพลต่อการรับรู้ของผู้บริโภคได้ราวกับร่ายมนต์ให้กับธุรกิจออนไลน์ เว็บไซต์ส่วนลดออนไลน์ก็เป็นเครื่องมือหนึ่งในการช่วยโปรโมตธุรกิจ ตัวอย่างเช่น saleduck.co.th ที่ช่วยสร้าง Brand Awareness ให้กับผู้บริโภคที่ตัดสินใจซื้อโดยคำนึงถึงราคาเป็นปัจจัยหลัก โดยช่วยให้ธุรกิจออนไลน์สามารถผลักดันสินค้าใหม่ๆ ลงสู่ตลาดได้ หรือสามารถช่วยเพิ่มยอดการสั่งซื้อได้เช่นกัน ด้วยการให้ผู้เยี่ยมชมเว็บไซต์สามารถใช้ส่วนลดสำหรับสินค้าบางประเภท หรือจำกัดยอดเงินขั้นต่ำที่ต้องจ่ายต่อการสั่งซื้อ ซึ่งผู้คนที่ได้รับประโยชน์จากการใช้บริการก็จะนำไปบอกต่อเพื่อสร้างฐานลูกค้าใหม่ๆ ซึ่งตัวอย่างที่ดีที่สุดก็คือกรณีของ Uber ที่สามารถสร้างลูกค้าใหม่ๆได้อย่างต่อเนื่อง
คิดเห็นอย่างไรเกี่ยวกับการที่อาลีบาบาเข้าเทคโอเวอร์กิจการลาซาด้าในภูมิภาคนี้เมื่อ 2-3 เดือนก่อน
จริงๆ มองว่าเป็นก้าวที่สำคัญมากสำหรับธุรกิจอีคอมเมิร์ซในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เนื่องจากลาซาด้าเป็นร้านค้าออนไลน์อันดับ 1 ในภูมิภาคนี้ และเชื่อว่าการเทคโอเวอร์ในครั้งนี้จะทำให้ลาซาด้ามีงบประมาณมากขึ้น สำหรับขยายขนาดของธุรกิจ และสามารถเติบโตต่อไปได้อีก ส่วนประโยชน์ที่อาลีบาบาจะได้รับก็มีหลายอย่าง เช่น การรวมระบบจัดส่งสินค้าของทั้งสองบริษัทมาอยู่ภายใต้เครือข่ายเดียวกัน ซึ่งจะทำให้ต้นทุนรวมของอาลีบาบาลดลง และที่สำคัญอาลีบาบาก็จะได้ช่องทางหลักในการกระจายสินค้าที่มีราคาถูก และสามารถกระจายส่งสินค้าได้อย่างรวดเร็วมากขึ้น ซึ่งจะทำให้อาลีบาบาได้รับความนิยมสูงขึ้นกว่าเดิมอย่างแน่นอนในภูมิภาคนี้
การปิดตัวลงของ Ensogo ซึ่งเป็นเว็บไซต์คูปองยอดนิยมของคนไทย จะส่งผลกระทบอะไรกับอีคอมเมิร์ซภายในประเทศไทยหรือไม่
คิดว่าไม่ส่งผลกระทบอะไรต่อธุรกิจอีคอมเมิร์ซในประเทศไทยมากเท่าไหร่ เพราะยังมีบริษัทยักษ์ใหญ่อีกเป็นจำนวนมากที่ยังคงอยู่ และจะเข้ามาแทนที่ Ensogo อันที่จริงแล้ว Ensogoได้รับความนิยมลดน้อยถอยลงในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ทำให้หลายบริษัทเข้ามาอยู่แทนที่ Ensogo มาระยะหนึ่งแล้ว เนื่องจากผู้ซื้อมีตัวเลือกมากขึ้น การปิดตัวของ Ensogo นั้นไม่ได้เกิดจากการที่คนไทยเบื่อหน่าย หรือไม่สนใจการซื้อคูปองหรือดีลออนไลน์แล้ว แต่เกิดจากการแข่งขันกันในตลาดมากกว่า ซึ่งลาซาด้าทำได้ดีกว่ามาก โดยเฉพาะเรื่องของการจัดการค่าใช้จ่าย
อะไรคือสิ่งที่ร้านค้าออนไลน์จะต้องปรับตัวเมื่อการแข่งขันเริ่มทวีความรุนแรงมากขึ้น
ลูกค้าหรือผู้บริโภคต่างมีความต้องการซื้อที่สูงมากขึ้นเรื่อยๆ พวกเขาไม่ต้องการจ่ายค่าบริการจัดส่ง (Delivery) และไม่ต้องการรอสินค้านานเกินไป ความคาดหวังของลูกค้าในตอนนี้คือการได้รับสินค้าภายในวันรุ่งขึ้น หรือจะดีไปกว่านั้นถ้าได้สินค้าในวันเดียวกับที่สั่งเลย และถ้าร้านค้าออนไลน์ของคุณทำไม่ได้ ในตลาดยังมีร้านค้าอื่นๆ อีกเป็นจำนวนมาก รวมถึงร้านค้าออนไลน์จากต่างประเทศที่เตรียมตัวเข้ามาแทนที่คุณในตลาดได้แทบจะทันที เว้นแต่คุณจะขายสินค้าที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ เช่นสินค้าที่หาได้ยาก หรือจัดทำบริการในระดับที่สุดยอด ซึ่งทำให้ลูกค้ารู้สึกคุ้มค่าที่จะรอคอย หรือยอมที่จะจ่ายมากขึ้น
และต่อจากนี้ไปผู้คนจะใช้มือถือเป็นสื่อกลางในการซื้อสินค้ามากขึ้น ดังนั้นเป็นหน้าที่ของร้านค้าออนไลน์ที่จะต้องทำแอพพลิเคชั่นขึ้นมารองรับ รวมถึงการเปิดขายสินค้าผ่านโซเชี่ยลมีเดีย เช่น เฟซบุ๊ค หรือไลน์มากขึ้น
คิดว่าธุรกิจอีคอมเมิร์ซของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในอนาคตจะเป็นไปในทิศทางไหน
ร้านค้าออนไลน์ในประเทศจะต้องแข่งขันกับร้านค้าออนไลน์จากต่างประเทศอย่างหนักมากขึ้นอย่างแน่นอน โดยส่วนตัวคาดว่าผู้คนจะเริ่มหันไปสนใจซื้อสินค้าจากร้านค้าต่างประเทศเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากเชื่อมั่นได้ถึงความตรงเวลาในการจัดส่งสินค้า และเสนอบริการจัดส่งฟรีอีกด้วย ฉันได้ยินมาว่าตอนนี้บางบริษัทเริ่มทดลองการจัดส่งสินค้าด้วยโดรนแล้ว ดังนั้นจึงอาจเป็นช่วงเวลาที่เริ่มยากลำบากสำหรับร้านค้าออนไลน์ท้องถิ่นที่จะแข่งขันกับอีคอมเมิร์ซอย่างอาลีบาบา เพราะบริษัทเหล่านี้ล้วนมีขนาดใหญ่ และสามารกดราคาสินค้าที่จะขายให้ต่ำกว่าที่เราต้องการจะขายได้
ในขณะเดียวกันก็มองว่าในอนาคตอันใกล้ ธุรกิจการซื้อขายสินค้าออนไลน์ โดยเฉพาะการช็อปปิ้งผ่านโทรศัพท์มือถือจะมีขนาดใหญ่และได้รับความนิยมมากกว่าการเดินไปซื้อหาสินค้าตามห้างปกติอย่างแน่นอน