ใครเคยมีอาการตัวสั่น มือชา ใจเต้นเร็ว พูดไม่ออก หรือมีอาการเสียงสั่น โดยเฉพาะเวลาที่ต้องออกไปพูดต่อหน้าสาธารณะ ไม่ว่าจะเป็นนักเรียน/นักศึกษา ที่ต้องออกไปนำเสนองานหน้าห้อง หรือแม้แต่วัยทำงานที่ต้องนำเสนองานในที่ประชุม อาการเหล่านี้ไม่เพียงแต่รบกวนคุณแต่ยังทำให้บุคลิกและความน่าเชื่อถือของคุณลดน้อยลงด้วย 

ซึ่งอาการที่กล่าวมาเป็นอาการปกติที่สามารถเจอได้ทุกคน เมื่อต้องพูดหรืออยู่ในสถานการณ์ที่ไม่คุ้นชิน จึงเกิดความตื่นเต้น แต่หากคุณมีอาการเหล่านี้ตลอดเวลา และเป็นมายาวนานหลายเดือนแม้ว่าจะคุ้นชินกับสถานการณ์นั้น ๆ แล้วก็ตาม บางทีคุณอาจจะกำลังเผชิญกับ ‘โรคกลัวการเข้าสังคม’ อยู่ก็เป็นได้

ทำความรู้จัก โรคกลัวการเข้าสังคม

โรคกลัวการเข้าสังคม (Social Anxiety Disorder หรือ Social Phobia) เป็นความผิดปกติของจิตใจที่ทำให้เกิดความวิตกกังวล หรือกลัวการเข้าสังคม ผู้ที่เป็นโรคนี้มักจะมีปัญหาต่อเมื่อต้องพูดคุยกับผู้อื่น หรือการได้พบปะผู้คนใหม่ ๆ และกลัวการต้องเข้าสังคมเพราะกังวลว่าจะถูกผู้อื่นมองหรือตัดสินตนเอง ซึ่งแม้จะรู้ว่าความกังวลและความกลัวเหล่านั้นไม่มีเหตุผลอะไร แต่ก็ไม่สามารถควบคุมความรู้สึกของตนเองได้

เป็นคนขี้อายหรือเป็นโรคกลัวการเข้าสังคม

ความขี้อายอาจทำให้การเข้าสังคม การเรียน หรือการทำงานยากขึ้น แต่ไม่ถึงขั้นรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันเหมือนกับการเป็นโรคกลัวการเข้าสังคม เพราะความขี้อายอาจหายไปได้เมื่อเกิดความเคยชินกับสถานการณ์นั้น ๆ หรืออาจจะเกิดขึ้นเพียงชั่วขณะหนึ่ง หรือเกิดขึ้นกับตัวเฉพาะบุคคลเท่านั้น และอาการนี้จะหายไปเมื่อรู้สึกคลายความตื่นเต้น หรือคุ้นเคยกับผู้คนมากขึ้น

อาการของโรคกลัวการเข้าสังคม

1.อาการที่แสดงออกผ่านทางร่างกาย

  • หน้าแดง
  • คลื่นไส้
  • เหงื่อออก
  • ตัวสั่น
  • ตัวแข็งเกร็ง
  • พูดลำบาก
  • รู้สึกจิตใจว่างเปล่า
  • มีอาการวิงเวียนศีรษะหรือหน้ามืด
  • มีอัตราการเต้นของหัวใจอย่างรวดเร็ว

2.อาการที่เกี่ยวข้องกับจิตใจ

  • ความวิตกกังวลอย่างรุนแรงทั้งก่อน ระหว่าง และหลังสถานการณ์ทางสังคม
  • หลีกเลี่ยงสถานการณ์ทางสังคม หรือปลีกตัวเองอยู่ในที่ที่มีผู้คนไม่มาก
  • เกิดความประหม่าและความกลัวที่จะทำสิ่งที่น่าอาย
  • กังวลว่าคนอื่นจะสังเกตเห็นว่าคุณเครียดหรือวิตกกังวล
  • รู้สึกว่าต้องดื่มแอลกอฮอล์เพื่อช่วยให้กล้าเผชิญกับสถานการณ์ตรงหน้า
  • ขาดเรียนหรือขาดงานเพราะความวิตกกังวล
  • กลัวว่าจะถูกตัดสินโดยผู้อื่นหรือถูกทำให้อับอายต่อหน้าคนอื่น

โดยผู้ที่เป็นโรคกลัวการเข้าสังคมมักจะหาทางเลี่ยงสถานการณ์ต่าง ๆ และส่งผลกระทบในชีวิตประจำวันมากมาย เช่น ไม่กล้าถามคำถามในการสัมภาษณ์งาน การใช้ห้องน้ำสาธารณะ การคุยโทรศัพท์ การรับประทานอาหารในที่สาธารณะ ซึ่งคนเหล่านี้มักจะเกิดอาการกระวนกระวายใจเมื่อต้องรับประทานอาหารต่อหน้าคนแปลกหน้า เป็นต้น

สาเหตุของโรคกลัวการเข้าสังคม

ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคกลัวการเข้าสังคมมีด้วยกันหลายปัจจัย และปัจจัยทางกายภาพ ชีวภาพ และพันธุกรรมน่าจะมีบทบาทเกี่ยวข้องเช่นกัน รวมไปถึงความสมดุลของฮอร์โมนเซโรโทนิน โดปามีน และกลูตาเมต ซึ่งเป็นสารเคมีที่เกี่ยวข้องกับสมองและมีส่วนเกี่ยวข้องกับภาวะอารมณ์ทั้งสิ้น  นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยแวดล้อมอื่น ๆ ที่อาจช่วยส่งเสริมให้เกิดอาการของโรคกลัวการเข้าสังคม ดังนี้

  • เคยถูกล่วงละเมิดในรูปแบบต่าง ๆ
  • มีปฏิสัมพันธ์กับผู้คนน้อยทำให้ขาดความมั่นใจ
  • การเลี้ยงดูของครอบครัวที่เข้มงวด ขาดอิสระทางความคิด
  • ประสบการณ์เลวร้ายในอดีต ที่อาจทำให้เกิดโรคเครียด และเกิดความวิตกกังวลทางสังคมตามมา

โรคกลัวการเข้าสังคมต้องรักษาอย่างไร?

หากคุณกังวลว่าตนเองอาจจะเป็นโรคกลัวการเข้าสังคม ขั้นตอนแรกให้คุณปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจร่างกายของคุณก่อนว่ามีอาการของโรคอื่น ๆ ร่วมด้วยหรือไม่ พร้อมทั้งให้ข้อมูลประวัติของคุณเพื่อให้แพทย์มั่นใจว่าไม่มีปัจจัยเกี่ยวกับโรคทางร่างกายอื่น ๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง

จากนั้นแพทย์อาจแนะนำให้คุณได้พูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต เช่น จิตแพทย์ หรือนักจิตวิทยา เพื่อรักษาด้วยวิธีการจิตบำบัดต่อไป 

นอกจากนี้ ตัวผู้ป่วยอาจลองสังเกตและรู้เท่าทันอาการของตนเองพร้อมไปกับการฝึกฝนควบคุมจิตใจ ไม่ให้กังวลหรือประหม่าในสถานการณ์ที่ต้องพบเจอกับผู้คน โดยกำลังใจจากบุคคลใกล้ชิดถือเป็นเรื่องสำคัญเพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความมั่นใจในตนเองมากขึ้น

ที่มา1 , ที่มา2

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส