การเดินทางโดยเครื่องบินมีข้อกำหนดด้านความปลอดภัยที่เข้มงวด ซึ่งผู้โดยสารทุกคนต้องปฏิบัติตาม และหนึ่งในวัตถุที่ถูกควบคุมอย่างใกล้ชิดคือ Power Bank (แบตเตอรี่สำรอง)

ข้อกำหนดเกี่ยวกับ Power Bank ถูกกำหนดตั้งแต่เรื่องของความจุ การจัดเก็บ ไปจนถึงข้อห้ามใช้งาน เนื่องจากเป็นอุปกรณ์ที่มีแบตเตอรี่ลิเทียมไอออน (Lithium-ion) ซึ่งมีความเสี่ยงที่จะเกิดความร้อนสูงและติดไฟได้

โดยทั่วไป Power Bank ทุกชิ้นห้ามโหลดใต้ท้องเครื่อง (Checked Baggage) โดยเด็ดขาด ต้องนำติดตัวขึ้นเครื่อง (Carry-on Baggage) เท่านั้น

มาตรการเข้มงวด ห้ามใช้/ชาร์จบนเครื่องบิน

จากกรณีที่เคยเกิดเหตุการณ์ Power Bank ลุกไหม้บนเที่ยวบิน ทำให้หลายสายการบินต้องยกระดับมาตรการเพื่อป้องกันเหตุการณ์ที่อาจกระทบต่อความปลอดภัยของผู้โดยสาร ทำให้ปัจจุบันสายการบินชั้นนำทั้งในไทยและต่างประเทศส่วนใหญ่ได้ประกาศใช้มาตรการที่เข้มงวดขึ้น โดยเฉพาะการห้ามใช้หรือห้ามชาร์จ Power Bank ตลอดระยะเวลาที่อยู่บนเครื่องบิน

สาเหตุที่ Power Bank ลุกไหม้ในห้องโดยสาร

Power Bank และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ส่วนใหญ่ใช้แบตเตอรี่ชนิดลิเทียมไอออน ซึ่งเป็นวัสดุที่มีความหนาแน่นของพลังงานสูง แต่ก็ไวต่อปฏิกิริยามาก หากเกิดความเสียหายจะนำไปสู่ปรากฏการณ์ที่เรียกว่า Thermal Runaway

Thermal Runaway คือปฏิกิริยาลูกโซ่ที่ความร้อนเพิ่มขึ้นอย่างควบคุมไม่ได้ ภายในเซลล์แบตเตอรี่ เมื่อเซลล์แบตเตอรี่เกิดไฟฟ้าลัดวงจร (Short Circuit) หรือได้รับความเสียหายทางกายภาพ จะทำให้เกิดความร้อนสะสมสูงถึง 900°C – 1,500°C

ความร้อนนี้จะส่งต่อไปยังเซลล์แบตเตอรี่ข้างเคียงอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดการปล่อยก๊าซไวไฟและเปลวไฟที่รุนแรง ซึ่งไม่สามารถดับได้ด้วยสารดับเพลิง Halon ที่ติดตั้งในห้องเก็บสัมภาระใต้ท้องเครื่อง โดยต้องใช้น้ำหล่อเย็นเท่านั้น

สายการบินในไทยที่ประกาศห้ามใช้/ชาร์จแบตฯ บนเครื่อง

สายการบินที่ให้บริการในประเทศไทยส่วนใหญ่นอกจากจะต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดความจุสากลแล้ว ยังมีมาตรการด้านความปลอดภัยเพิ่มเติมที่เข้มงวด โดยเฉพาะการห้ามใช้/ชาร์จ Power Bank ขณะอยู่บนเครื่องบิน 

  • การบินไทย (Thai Airways) ประกาศห้ามใช้หรือชาร์จ Power Bank ตลอดการเดินทาง
  • บางกอกแอร์เวย์ส (Bangkok Airways) ประกาศห้ามใช้หรือชาร์จ Power Bank ขณะอยู่บนเครื่องบิน
  • ไทยแอร์เอเชีย (Thai AirAsia) ประกาศห้ามใช้หรือชาร์จ Power Bank ตลอดระยะเวลาการบินและห้ามเก็บไว้ในช่องเก็บสัมภาระเหนือศีรษะ (ต้องเก็บในช่องหน้าที่นั่งหรือใต้ที่นั่ง)
  • ไทยเวียตเจ็ท (Thai VietJet) ประกาศห้ามชาร์จ หรือ ใช้ Power Bank ชาร์จอุปกรณ์ส่วนตัวระหว่างเที่ยวบิน (ต้องนำออกจากกระเป๋าถือ และวางในที่ที่มองเห็นได้ชัดเจนตลอดเวลา)

สายการบินนานาชาติที่ใช้มาตรการเดียวกัน

มาตรการห้ามใช้/ชาร์จ Power Bank กำลังกลายเป็นมาตรฐานความปลอดภัยสากลที่สายการบินต่างประเทศนำมาเป็นข้อกำหนดกฎการบิน อาทิ

  • Emirates ห้ามใช้หรือชาร์จ Power Bank โดยเด็ดขาด
  • Singapore Airlines (SIA) และ Scoot ห้ามใช้หรือชาร์จ Power Bank ชาร์จอุปกรณ์ส่วนตัวหรือชาร์จ Power Bank ผ่านพอร์ต USB ของเครื่องบิน
  • EVA Air และ China Airlines (ไต้หวัน) ห้ามใช้และห้ามชาร์จ Power Bank ตลอดเที่ยวบิน
  • Qatar Airways ห้ามใช้และห้ามชาร์จ Power Bank ขณะเดินทาง โดยต้องเก็บแบตเตอรี่สำรองไว้ในกระเป๋าถือเท่านั้น 
  • Cathay Pacific ห้ามชาร์จ Power Bank ขณะเดินทาง และต้องเก็บไว้ในกระเป๋านำติดตัวขึ้นเครื่อง และวางไว้ใต้ที่นั่งด้านหน้าผู้โดยสาร
  • Hongkong Airlines ห้ามใช้และห้ามชาร์จ Power Bank ตลอดเที่ยวบิน
  • Korean Air, Jeju Air, Asiana Airlines สายการบินเกาหลีใต้ส่วนใหญ่ได้นำมาตรการ ห้ามใช้และชาร์จมาใช้
  • China Airlines ห้ามใช้และห้ามชาร์จ Power Bank (รวมถึงต้องปิดเครื่อง)

    อุปกรณ์ต้องได้รับการป้องกันไม่ให้เปิดเอง

อย่างไรก็ตามเพื่อความปลอดภัยสูงสุดในการเดินทางทางอากาศ และหลีกเลี่ยงปัญหาที่สนามบินหรือบนเครื่องบิน โปรดปฏิบัติตามข้อแนะนำตามหลักสากลอย่างเคร่งครัด ดังนี้

1. ห้ามโหลดเด็ดขาด Power Bank ต้องนำติดตัวขึ้นเครื่อง (Carry-on Baggage) เท่านั้น ห้ามใส่ในกระเป๋าเดินทางที่โหลดใต้ท้องเครื่องโดยเด็ดขาด เพราะเป็นพื้นที่ที่ตรวจจับและระงับเหตุไฟไหม้ได้ยาก

2. ตรวจสอบความจุ (Wh) Power Bank ต้องมี ฉลากระบุกำลังไฟ (Wh) ชัดเจน หากฉลากลบเลือนอาจถูกปฏิเสธไม่ให้นำขึ้นเครื่องได้

  • ถ้าเกิน 100 Wh ต้องจำกัดจำนวนและแจ้งสายการบินล่วงหน้า
  • ถ้าเกิน 160 Wh ห้ามนำขึ้นเครื่องทุกกรณี

3. ปิดและป้องกัน ควรปิดเครื่อง Power Bank และหุ้มปลายขั้วชาร์จด้วยเทป หรือเก็บใส่ซอง/กล่องแยกต่างหาก เพื่อป้องกันการลัดวงจร ที่อาจทำให้เกิดความร้อนสูง

4. ห้ามใช้/ชาร์จบนเครื่อง สายการบินส่วนใหญ่เริ่มมีมาตรการห้ามใช้หรือชาร์จ Power Bank ขณะอยู่บนเครื่องบิน เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากปฏิกิริยา Thermal Runaway

และหากสังเกตเห็น Power Bank มีอาการบวม ร้อนผิดปกติหรือมีควันขณะอยู่บนเครื่องบินให้แจ้งลูกเรือทันทีเพื่อตรวจเช็กและป้องกันก่อนเกิดเหตุอันตรายในห้องโดยสาร