กรุงเทพฯ 5 มิถุนายน 2568 – กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) โดยสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (ETDA) เร่งเดินหน้าดันไทยเป็นผู้นำด้าน “ธรรมาภิบาล AI” เปิดเวทีรับฟังความเห็นต่อ “(ร่าง) หลักการของกฎหมายว่าด้วยปัญญาประดิษฐ์” ฉบับแรกของประเทศ โดยเน้นการใช้ AI อย่างมีความรับผิดชอบ โดยเฉพาะในกรณีที่อาจเสี่ยงกระทบต่อสิทธิหรือความปลอดภัยของประชาชน พร้อมตั้งเป้าวางกรอบกฎหมายที่สมดุล ระหว่างการส่งเสริมนวัตกรรมกับการคุ้มครองสังคม

ศาสตราจารย์พิเศษวิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ ปลัดกระทรวงดิจิทัลฯ กล่าวในเวทีหารือร่างกฎหมาย AI ว่า AI คือเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยยกระดับเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตของคนไทยในยุคดิจิทัล แต่สิ่งที่เราต้องคิดให้รอบคอบคือการวาง “ธรรมาภิบาล” หรือกติกาในการใช้งาน AI ที่ไม่ไปขัดขวางนวัตกรรม และในขณะเดียวกันก็ต้องคุ้มครองสิทธิของคนในสังคมด้วย

ไทยจะเป็นเจ้าภาพจัดเวทีระดับโลกเรื่องจริยธรรม AI ของยูเนสโก (UNESCO Global Forum on the Ethics of AI 2025) เดือนมิถุนายนนี้ ซึ่งจะเป็นอีกก้าวสำคัญในการร่วมกำหนดทิศทางการพัฒนา AI อย่างมีจริยธรรมร่วมกับนานาประเทศ

ต้องพร้อมทั้งคน โครงสร้าง และกติกา

ปลัดดีอีกล่าวต่อว่า สิ่งที่ไทยต้องเร่งพัฒนาควบคู่กัน คือการเตรียมบุคลากรด้าน AI ทั้งในด้านเทคนิค จริยธรรม และการนำไปใช้ในภาคส่วนต่างๆ เช่น เกษตร แพทย์ การท่องเที่ยว ไปจนถึงการบริหารราชการ นอกจากนี้ ยังต้องวางระบบพื้นฐานให้พร้อม โดยเฉพาะเรื่องการแบ่งปันข้อมูล (Data sharing) และการรักษาอธิปไตยทางดิจิทัล (Digital sovereignty) เพื่อให้การใช้งาน AI มีความปลอดภัย โปร่งใส และเป็นธรรมกับทุกฝ่าย

ดร. ศักดิ์ เสกขุนทด ที่ปรึกษาอาวุโส ETDA อธิบายเพิ่มเติมว่า ปัจจุบันไทยยังไม่มี “กฎหมายบังคับใช้จริง” เกี่ยวกับ AI โดยสิ่งที่มีอยู่เป็นเพียงแนวทางหรือข้อแนะนำ (Soft Law) ซึ่งอาจไม่เพียงพอในยุคที่ AI พัฒนาเร็วและซับซ้อนมากขึ้น จึงจำเป็นต้องมีกรอบกฎหมายที่ชัดเจนขึ้น

เนื้อหาในร่างกฎหมายฉบับนี้จะครอบคลุมอะไรบ้าง

  • การส่งเสริมนวัตกรรม เช่น การทดลองใน Regulatory Sandbox หรือการวิเคราะห์ข้อมูล (Text & Data Mining)
  • การวางแนวทางควบคุม AI ที่มีความเสี่ยงสูง (High-Risk AI)
  • การวางระบบรับผิดชอบกรณี AI ทำผิดพลาด
  • การกำหนดบทบาทของหน่วยงานกำกับดูแลเฉพาะด้าน
  • การจัดตั้งองค์กรสนับสนุนที่ดูแลเรื่องกฎหมาย AI โดยตรง

ดร. ศักดิ์เน้นว่า กฎหมายนี้ไม่ใช่แค่เครื่องมือทางกฎหมาย แต่เป็นการสร้าง “สมดุล” ระหว่างการใช้เทคโนโลยีให้เกิดประโยชน์กับสังคม กับการคุ้มครองสิทธิ ความปลอดภัย และศักดิ์ศรีของประชาชนในยุค AI

ใครที่สนใจสามารถร่วมแสดงความเห็นต่อ “(ร่าง) หลักการของกฎหมายว่าด้วยปัญญาประดิษฐ์” ได้จนถึง 9 มิถุนายน 2568 ที่ http://bit.ly/4kBjBTU