โรคหลงตัวเอง (Narcissistic Personality Disorder หรือ NPD) เป็นภาวะสุขภาพจิตที่คนจะให้ความสำคัญกับตนเองสูงเกินสมควร เรียกร้องความสนใจมากเกินไป และต้องการให้ผู้อื่นชื่นชมตนเอง ผู้ที่เป็นโรคนี้อาจขาดความสามารถในการเข้าใจหรือใส่ใจความรู้สึกของผู้อื่น แต่ภายใต้ความมั่นใจสุดโต่งนี้คือความไม่มั่นใจในคุณค่าของตนเอง และมักอารมณ์เสียได้ง่ายเมื่อถูกวิจารณ์เพียงเล็กน้อย
โดยโรคหลงตัวเองทำให้เกิดปัญหาในหลาย ๆ ด้านของชีวิต เช่น ความสัมพันธ์ การงาน การเรียน หรือเรื่องการเงิน ผู้ที่มีบุคลิกภาพเช่นนี้มักจะไม่มีความสุขและผิดหวังเมื่อไม่ได้รับคำชมเชยในสิ่งที่เขาคิดว่าตนเองควรได้รับ และอาจพบว่าความสัมพันธ์ของตนเองมีปัญหา ไม่สมหวัง และคนอื่น ๆ อาจไม่ชอบที่จะอยู่ใกล้ตนเอง
โรคหลงตัวเองพบได้บ่อยแค่ไหน ?
ผู้เชี่ยวชาญประเมินว่ามีผู้คนถึง 5% ที่เป็นโรคหลงตัวเอง และเป็น 1 ใน 10 ของโรคบุคลิกภาพผิดปกติ ซึ่งความผิดปกติเหล่านี้ทำให้คนคิด รู้สึก และประพฤติตนในทางที่ทำร้ายตนเองหรือผู้อื่น สัญญาณของความผิดปกติทางบุคลิกภาพมักปรากฏในช่วงวัยรุ่นตอนปลาย และวัยผู้ใหญ่ตอนต้น มักเป็นในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง
อาการของคนที่เป็นโรคหลงตัวเอง
อาการของผู้ที่เป็นโรคนี้จะมีความรุนแรงที่แตกต่างกันออกไป โดยอาการทั่ว ๆ ไป มีดังนี้
- รู้สึกว่าตนเองมีความสำคัญสูงเกินสมควร และต้องการคำชื่นชมจากผู้อื่นมากเกินไป
- รู้สึกว่าตนเองสมควรได้รับสิทธิพิเศษและการดูแลเป็นพิเศษ
- คาดหวังที่จะได้รับการยอมรับว่าเหนือกว่า แม้ว่าจะไม่ประสบความสำเร็จก็ตาม
- ทำให้ความสำเร็จและพรสวรรค์ดูยิ่งใหญ่กว่าที่เป็นอยู่
- หมกมุ่นอยู่กับจินตนาการเกี่ยวกับความสำเร็จ อำนาจ ความเฉลียวฉลาด ความงาม หรือคู่ครองที่สมบูรณ์แบบ
- เชื่อว่าตนเองอยู่เหนือกว่าคนอื่น ๆ
- วิพากษ์วิจารณ์และดูถูกคนที่ตนเองรู้สึกว่าไม่สำคัญ
- คาดหวังความโปรดปรานเป็นพิเศษ และคาดหวังให้คนอื่นทำในสิ่งที่ตนเองต้องการโดยไม่ต้องถาม
- เอาเปรียบผู้อื่นเพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ
- ไม่สามารถหรือไม่เต็มใจที่จะรับรู้ความต้องการและความรู้สึกของผู้อื่น
- อิจฉาคนอื่นและเชื่อว่าคนอื่นอิจฉาตนเอง
- ทำตัวเย่อหยิ่ง คุยโม้โอ้อวด
- ยืนหยัดในการมีสิ่งที่ดีที่สุด เช่น รถยนต์ หรือบ้านที่ดีที่สุด
ในขณะเดียวกัน คนที่เป็นโรคหลงตัวเองก็มีปัญหากับสิ่งที่ตนเองรู้สึก และมองว่ากำลังถูกคนอื่นวิพากษ์ วิจารณ์อยู่
- กลายเป็นคนใจร้อนหรือโกรธง่ายเมื่อไม่ได้รับการยอมรับหรือการปฏิบัติเป็นพิเศษ
- มีปัญหาอย่างมากในการโต้ตอบกับผู้อื่น และรู้สึกน้อยใจได้ง่าย
- ตอบโต้ด้วยความโกรธ และพยายามดูถูกคนอื่นเพื่อทำให้ตนเองดูเหนือกว่า
- มีปัญหาในการจัดการอารมณ์ และพฤติกรรมของตนเอง
- พบกับปัญหาใหญ่เมื่อต้องรับมือกับความเครียด และการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลง
- พยายามหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่อาจทำให้รู้สึกล้มเหลว
- รู้สึกหดหู่และหงุดหงิดเพราะขาดความสมบูรณ์แบบ
- มีความรู้สึกไม่มั่นคง อับอายขายหน้า และกลัวว่าคนอื่นจะรู้ความล้มเหลวของตนเอง
สาเหตุของโรคหลงตัวเอง?
สาเหตุที่แท้จริงของโรคหลงตัวเองไม่แน่ชัดนัก แต่ความผิดปกตินี้อาจเป็นผลมาจากปัจจัยหลายอย่างรวมกัน เช่น การบาดเจ็บและความทรงจำในวัยเด็ก เช่น การถูกล่วงละเมิดทางร่างกาย ทางเพศ และทางวาจา, ความสัมพันธ์ในช่วงแรกกับพ่อแม่ เพื่อน และญาติ, ประวัติคนในครอบครัวอาจมีอาการนี้ และปัจจัยจากสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยก็มีส่วนที่ทำให้เสี่ยงเป็นโรคหลงตัวเองได้เช่นกัน
เป็นโรคหลงตัวเอง ควรหาหมอไหม ?
คนเป็นโรคหลงตัวเองอาจไม่คิดว่ามันเป็นความผิดปกติ ดังนั้นพวกเขาจึงมักไม่เข้ารับการรักษา หากพวกเขาต้องการการรักษาก็มีแนวโน้มที่จะเป็นอาการของโรคซึมเศร้า การใช้ยาหรือแอลกอฮอล์ในทางที่ผิด หรือปัญหาสุขภาพจิตอื่น ๆ เพราะการเข้ารับการรักษาด้วยโรคหลงตัวเอง เป็นสิ่งที่พวกเขามองว่าเป็นการดูหมิ่นความภาคภูมิใจในตนเอง อาจทำให้ยากต่อการยอมรับและปฏิบัติตามการรักษา
แต่หากคุณรู้สึกว่าตนเองมีบุคลิกภาพแบบหลงตัวเอง หรือคุณรู้สึกเศร้าใจ ลองปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตที่เชื่อถือได้ ที่สำคัญให้จำไว้ว่าโรคหลงตัวเองไม่ใช่ข้อบกพร่องด้านบุคลิกภาพ แต่เป็นภาวะสุขภาพจิต ซึ่งการได้รับการรักษาที่ถูกต้องสามารถช่วยให้ชีวิตของคุณมีความสุขและสนุกสนานมากขึ้น
ที่มา mayoclinic , clevelandclinic
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส