เชื่อว่าก่อนหน้านี้หลาย ๆ คนคงมีโอกาสได้ดูหนังของซูเปอร์ฮีโรเสือดำอย่าง ‘Black Panther’ กันมาบ้างแล้ว และเชื่อว่าอีกหนึ่งเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับ แบล็ค แพนเธอร์ (Black Panther) และชาววาคานด้า (Wakanda) คงหนีไม่พ้นเรื่องของภาษา เพราะถึงแม้ว่าพวกเขาจะสามารถใช้ภาษาอังกฤษในการสื่อสารได้อย่างคล่องแคล่ว แต่เมื่อก้าวข้ามผ่านบาเรียเข้าไปแล้ว เหล่าประชาชนในนั้นกลับมีอีกหนึ่งภาษาที่ใช้กันมาอย่างยาวนาน หรือที่เรารู้จักกันดีในนามของภาษาวาคานด้าพื้นเมืองนั่นเอง
อย่างที่รู้กันว่า พื้นที่แห่งนี้มีอยู่จริงแค่เพียงในหนังเท่านั้น แล้วเคยสงสัยกันหรือไม่ว่า ในเมื่อประเทศวาคานด้าเป็นเพียงแค่เรื่องแต่ง แล้วภาษาที่ใช้ล่ะ? คือภาษาที่มีอยู่จริงบนโลก หรือถูกสร้างขึ้นมาใหม่เพื่อใช้ในหนังกันแน่?
เรื่องนี้คงต้องย้อนกลับไปในช่วงที่โปรเจกต์หนังอยู่ในขั้นกำลังพัฒนา ในตอนนั้น ไรอัน คูเกลอร์ (Ryan Coogler) ที่ถูกวางตัวให้มารับตำแหน่งผู้กำกับ ได้พบเจอและพูดคุยกับ จอห์น กานี (John Kani) นักแสดงชาวแอฟริกาใต้ ที่มารับบท ที ชากา (T’Chaka) และเมื่อคูเกลอร์ได้รู้ว่ากานีสามารถพูดภาษาโคสซ่า (Xhosa) ได้ เขาจึงได้ปิ๊งไอเดียในการเพิ่มมิติให้กับประเทศวาคานด้าด้วยการใช้ภาษาที่แตกต่างไปจากฮีโรผิวขาวคนอื่น ๆ ขึ้นมา
และอีกหนึ่งแรงบันดาลใจสุดยิ่งใหญ่ที่ผลักดันให้เขาใช้ภาษาโคสซ่า เกิดขึ้นในช่วงที่เขาได้เดินทางไปศึกษาวัฒนธรรมที่แอฟริกาใต้ก่อนที่จะมีการถ่ายทำ ‘Black Panther’ นั่นเอง เพราะเมื่อเขาได้ลงพื้นที่ไปคลุกคลีกับคนท้องถิ่นเข้าจริง ๆ เขาจึงตระหนักได้ว่า
“ผมได้พูดคุยกับคนในชนเผ่านั้น พวกเขาใช้ภาษาโคสซ่า แล้วพิธีกรรมต่าง ๆ ที่เขาทำกันมันก็ช่างคล้ายคลึงกันกับที่ครอบครัวผมทำ มันเกือบจะเหมือนกันเลยด้วยซ้ำ แล้วผมก็ตระหนักขึ้นมาได้ว่า ‘ใช่แล้ว คนแอฟริกันอเมริกันจริง ๆ แล้วก็คือชาวแอฟริกันนั่นแหละ มันถูกสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน เพราะงั้นคงยากหน่อยที่จะแยกมันออกจากพวกเรา’”
ทำให้คูเกลอร์ได้นำเรื่องนี้มาปรึกษากับ เบธ แมคไกวร์ (Beth McGuire) ที่เป็นโค้ชด้านภาษาท้องถิ่นให้กับหนัง ‘Black Panther’ ที่พอคุยไปคุยมาแมคไกวร์ก็ไม่ได้คัดค้านเรื่องนี้ แถมมองว่ามันก็สมเหตุสมผลดีซะอีก นี่จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้เราได้เห็นชาววาคานด้าใช้ภาษาโคสซ่าในหนังกันนั่นเอง
ภาษาโคสซ่าเป็นภาษาที่มีอยู่จริงบนโลกใบนี้ และเป็นหนึ่งในสิบเอ็ดภาษาราชการที่ยังคงถูกใช้อยู่ในทวีปแอฟริกาใต้ ที่มีความเกี่ยวข้องทางประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน ตั้งแต่การตั้งถิ่นฐานของชาวโคสซ่า ไปจนถึงการต่อสู้เพื่อปกป้องถิ่นฐานของตัวเองจากชาวยุโรป โดยภาษาโคสซ่าจะมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นคือการออกเสียงแบบ ‘Click’ (การกระดกลิ้น) ซึ่งนับได้ว่าเป็นภาษาที่มีการออกเสียงอยากที่สุดในโลก
แต่ตัวหนังก็ไม่ได้หยิบมาใช้กันอย่างโต้ง ๆ เพราะพวกเขาได้มีการหยิบเอาภาษาโคสซ่าและอักษรนะซิบิดิ (Nsibidi) ที่เคยใช้อยู่จริงในไนจีเรีย เมื่อช่วง ค.ศ. 400 มาผสมผสานกันจนกลายมาเป็นภาษาของชาววาคานด้าที่เราได้เห็นกันในหนัง
ยกตัวอย่างการใช้ภาษาวาคานด้าจากฉากที่เราเคยได้เห็นกันมาตั้งแต่ช่วงปล่อยตัวอย่าง ‘Black Panther: Wakanda Forever’ แล้วว่า บนกำแพงด้านหนึ่งจะมีการวาดภาพกษัตริย์ที ชัลลาพร้อมข้อความไวอาลัยในรูปแบบของอักษรภาษาวาคานด้าเขียนเอาไว้อยู่ ซึ่งเมื่อแปลตามหลักการเทียบตัวอักษรแล้ว จะสามารถถอดข้อความออกมาได้ว่า “THE PANTHER KING FOREVER LIVES IN US AND RESTS WITH THE ANCESTORS” นั่นเอง
สำหรับใครที่อยากรับชมและรับฟังสำเนียง การออกเสียงภาษาโคสซ่าของชาววาคานด้า ก็สามารถรับชมกันได้ทั้งในหนังเดี่ยวภาคแรกอย่าง ‘Black Panther’ และหนังภาคต่อที่กำลังฉายอยู่ในโรงภาพยนตร์อย่าง ‘Black Panther: Wakanda Forever’
ที่มา: Omniglot, Inverse, Screen Rant
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส