คุณเคยมีอาการเหล่านี้หรือไม่ ?

  • รู้สึกวิตกกังวล หงุดหงิด หรืออารมณ์แปรปรวนหลังจากใช้โซเชียลมีเดีย
  • เปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นบนโซเชียลมีเดีย
  • รู้สึกสูญเสียเวลาและความเป็นส่วนตัว
  • นอนหลับยาก
  • ละเลยงานหรือการเรียน
  • หมกมุ่นอยู่กับโซเชียลมีเดีย
  • มีปัญหาด้านร่างกาย เช่น ปวดหัว ปวดตา หรือเหนื่อยล้า

นี่คือสัญญาณเตือนว่า ถึงเวลาที่คุณต้องทำ Social Detox หรือล้างพิษโซเชียลมีเดียแล้ว ! 

Social Detox ไม่ต้องหักดิบ

“โลกออนไลน์ไม่ใช่โลกแห่งความจริง อย่าหลงเชื่อทุกสิ่งที่เห็นบนโซเชียลมีเดีย”

Social Detox (โซเชียลดีท็อกซ์) หรือ Social Detoxification คือ การบำบัดการเสพติดเทคโนโลยีหรือสื่อสังคมออนไลน์ ด้วยการตัดและลดบทบาทการใช้โซเชียลมีเดียให้น้อยลง ถือเป็นหนึ่งในเทรนด์สุขภาพที่คนยุคใหม่ในโลกดิจิทัลควรรู้ เพื่อใช้ในการบำบัดตนเอง จากการได้รับผลกระทบทั้งทางร่างกายและจิตใจจากโลกโซเชียล ไม่ว่าจะเป็นการได้รับความคิดเห็นหรือคำวิพากษ์วิจารณ์ที่ไม่ดี การถูกกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์ ไปจนถึงพฤติกรรมการเสพสื่อทั่วไปมากจนเกินไป 

โดยมีคำแนะนำจาก Amber Murphy ในเว็บไซต์ Declutter The Mind ว่า เราไม่จำเป็นต้องหักดิบด้วยการเลิกใช้โซเชียลมีเดีย หรือเลิกเล่นสื่อสังคมออนไลน์ในทันที เพียงแค่ทำการล้างพิษการใช้โซเชียลมีเดีย (Social Detox) เพื่อลดการรับรู้ข้อมูลข่าวสารก็อาจเพียงพอแล้ว

6 เทคนิคล้างพิษ ปรับสุขภาพจิตให้สมดุล

บทความนี้มี 6 เทคนิคดี ๆ ในการทำ Social Detox แนะนำโดย อ.ดร.นพ.ชาวิท ตันวีระชัยสกุล จากโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เพื่อลดการรับข้อมูลข่าวสาร ล้างสารพิษจากสื่อสังคมออนไลน์ และฟื้นฟูสภาพจิตใจ ที่สามารถทำได้ง่าย ๆ ด้วยตัวเอง ดังนี้

1. ปิดแจ้งเตือนในช่วงพัก

เนื่องจากสมองจะเกิดการตอบสนองต่อเสียงและการสั่นแจ้งเตือน ทําให้ร่างกายต้องคอยตรวจเช็กการแจ้งเตือนของโทรศัพท์อย่างสม่ำเสมอ ซึ่งอาจกระตุ้นความกังวลและเพิ่มความกลัวการอยู่คนเดียว ดังนั้น การปิดแจ้งเตือนต่าง ๆ จากโซเชียลมีเดียในช่วงพัก รวมไปถึงเวลานอน จึงจะช่วยให้ร่างกายและสมองได้รับการพักผ่อนอย่างแท้จริง

2. กำหนดเวลาใช้งานโทรศัพท์

กำหนดเวลาการใช้โทรศัพท์และสื่อสังคมออนไลน์ต่าง ๆ เช่น พักการใช้งานทุก 30 นาที หรือกำหนดการใช้งานครั้งละ 5-10 นาที

3. ทํา Social Detox ทุกวันหยุด

วันหยุดถือเป็นช่วงเวลาพักผ่อนที่เหมาะกับการใช้ชีวิตโดยปราศจากอินเทอร์เน็ตและสื่อสังคมออนไลน์ หรือใช้ให้น้อยที่สุด เพื่อให้ร่างกายและสมองได้ผ่อนคลาย

4. ซึมซับบรรยากาศแบบออฟไลน์

ลองปิดโทรศัพท์มือถือ ลองใช้ชีวิตแบบออฟไลน์ โดยการไม่ลงภาพหรือสถานะในสื่อสังคมออนไลน์ และทํากิจกรรมนอกหน้าจอ เช่น การอ่านหนังสือ ท่องเที่ยว สนทนากับเพื่อน ใช้เวลาร่วมกับญาติหรือครอบครัว เพื่อให้เราได้รับประสบการณ์นอกสื่อสังคมออนไลน์อย่างเต็มที่

5. จัดการเนื้อหาของข้อมูลที่ได้รับ

เช่น การเลือกรับข้อมูลจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ ลดการติดตามผู้มีอิทธิพลบนสื่อสังคมออนไลน์ (Influencer) ที่ไม่ได้ประโยชน์ และเลือกติดตามเฉพาะคนที่ทำให้เรารู้สึกดีและมีความสุข

6. งดเล่นโทรศัพท์ก่อนนอน

เพราะแสงไฟจากหน้าจออุปกรณ์ หรือโทรศัพท์แบบสมาร์ตโฟนจะกระตุ้นให้สมองทํางานมากขึ้น และลดการทํางานของสารเมลาโทนินที่ช่วยในการนอนหลับ ทําให้นอนหลับได้ยากขึ้น

นอกจาก 6 เทคนิคดี ๆ ดังกล่าวแล้ว ยังมีคำแนะนำอื่น ๆ ที่น่าสนใจอื่น ๆ เช่น 

  • การลบแอปพลิเคชันโซเชียลมีเดียออกจากโทรศัพท์มือถือ เพื่อหยุดการเชื่อมต่อโดยสมบูรณ์ แต่วิธีนี้อาจเป็นการหักดิบมากเกินไป
  • การฝึกสมาธิ เพื่อช่วยให้ใจสงบและผ่อนคลาย
  • การบอกกล่าวกับผู้คนรอบตัว เพื่อให้ทุกคนช่วยเป็นกำลังใจ หรือมีส่วนร่วมในการทำ Social Detox 

แต่หากทำ Social Detox แล้ว ยังมีความรู้สึกว่า ตนเองได้รับผลกระทบจากการใช้งานสื่อสังคมออนไลน์ หรือโซเชียลมีเดียอยู่ เช่น รู้สึกเครียด เศร้า หรือหดหู่ติดต่อกันเป็นเวลานาน ควรรีบปรึกษานักจิตวิทยา หรือจิตแพทย์

ขอให้ทุกคนใช้โซเชียลมีเดียอย่างมีสติ และลอง Social Detox เพื่อปรับสมดุลในชีวิตและดูแลสุขภาพจิตของคุณดูนะครับ

แหล่งอ้างอิง : 

  • โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
  • สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

Image by Freepik