คงไม่ได้เป็นภาพที่เห็นกันบ่อยนักกับการปะทะกันระหว่าง ‘แมงมุม’ และ ‘งู’ ซึ่งเทียบกันปอนด์ต่อปอนด์แล้วงูที่มีขนาดตัวใหญ่กว่าหลายสิบเท่าย่อมน่าจะได้รับชัยชนะและได้แมงมุมเป็นอาหารเสียทุกครั้ง แต่ความจริงอาจไม่เป็นเช่นนั้นเสมอไป เพราะมีแมงมุมมีพิษบางชนิดที่จับงูตัวใหญ่กว่า ‘ฆ่า’ และ ‘กิน’ เป็นอาหารน่ะสิิ
นักวิจัยระบุว่ามีการค้นพบเหตุการณ์ที่แมงมุมสังหารงูมากถึง 319 ครั้ง โดย 297 ครั้ง เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ในขณะที่อีก 22 ครั้ง เกิดในห้องทดลอง โดยอ้างอิงมาจากการทดลองทางวิทยาศาสตร์และเหตุการณ์ผ่านโซเชียลมีเดีย ‘มาร์ติน นิฟเฟลเลอร์ (Martin Nyffeler)’ นักชีววิทยาด้านการอนุรักษ์แห่ง University of Base กล่าวว่า “นอกจากแมงมุมจะกินงูแล้ว มันยังจัดการกับค้างคาวและสัตว์มีกระดูกสันหลังอื่น ๆ ด้วย”
50% ของจำนวนงูที่ถูกแมงมุมฆ่ามาจากแมงมุมตระกูลแม่ม้าย (Widow spiders) โดยเฉพาะแมงมุมแม่หม้ายดำที่มีเครื่องหมายนาฬิกาทรายสีแดงบนตัว สายพันธุ์เดียวกับแมงมุมปุ่มแอฟริกา ซึ่งมีขนาดตัวเล็กมากไม่ถึง 1.1 เซนติเมตร ส่วนมากแล้วแมงมุมพวกนี้มักมุ่งเป้าไปที่งูตัวเล็ก แต่พิษในตัวของพวกมันร้ายแรงพอที่จะฆ่าสัตว์ใหญ่ได้ทั้งตัวแบบพริบตา ในขณะที่อีก 10% มาจากแมงมุมตระกูลทารันทูลา (Tarantula) แมงมุมพันธุ์นี้ไม่มีใยไว้ดักเหยื่อ แต่อาศัยการล่าบนพื้นดินหรือต้นไม้ และอีก 8.5% ตกเป็นของแมงมุมใยกลม (Orb-weaver spiders) ที่มีลักษณะพิเศษคือการสานใยเป็นวงกลมขนาดใหญ่ที่เหนียวและแข็งแรงมาก มีไว้เพื่อดักจับค้างคาวและนก รวมถึงงูด้วย
หลังจากที่แมงมุมจับงูได้แล้ว พวกมันจะดูดอวัยวะภายในของเหยื่อเป็นอาหาร เหมือนกับเวลาที่แมงมุมจับแมลงกิน จากการวิจัยพบว่าทุกทวีปสามารถพบเห็นเหตุการณ์ที่แมงมุมจับงูกินได้ ส่วนมากแล้วเราจะพบได้ในทวีปอเมริกาและออสเตรเลียตามลำดับ ยกเว้นแอนตาร์กติกา
นักวิจัยพบหลักฐานของแมงมุมจับงูกินทั้งหมด 86 สายพันธุ์ โดยกลุ่มที่มักจะตกเป็นอาหารของแมงมุมคือพวกงูพิษอ่อน (colubrid) รวมถึงงูการ์เตอร์ (Garter Snake) และงูสิง (Rat Snake) เนื่องจากสามารถพบได้ง่ายในทุกทวีป งูส่วนมากมักจะถูกโจมตีขณะที่ยังมีขนาดเล็กหรือมีน้ำหนักไม่กี่กรัม แต่บางครั้งพวกแมงมุมก็สามารถจัดการงูขนาดหลายกิโลกรัมได้เช่นกัน เคยมีรายงานฉบับหนึ่งระบุว่าแมงมุมขาหวี (cobweb spiders) กำลังจู่โจมงูขนาดยาวกว่า 15 เซนติเมตร ซึ่งมีน้ำหนักเป็น 355 เท่าตัวของเจ้าแมงมุมเลยทีเดียว
เหล่าแมงมุมมีโอกาสในการสังหารงูได้สำเร็จสูงถึง 86% และอีก 11% ที่งูสามารถหนีรอดจากการช่วยเหลือของมนุษย์ รวมถึง 1.5% ที่หนีได้ด้วยตัวเอง อย่างไรก็ตามพวกมันอาจใช้เวลาหลายวันกว่าจะกินอาหารที่ตัวเองลงมือเสร็จสิ้น และถือว่างูน่าจะเป็นอาหารระดับหายากของแมงมุม เพราะคงไม่ใช่เรื่องง่ายที่สัตว์ทั้งสองจะมาเจอหน้ากันบ่อยเหมือนอยู่แค่ปากซอยบ้าน จริงไหมครับ
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส