หน่วยปฏิบัติการวิจัยและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ด้านความรอบรู้ทางดิจิทัลและการรู้เท่าทันสื่อ (DIRU) คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ นักวิจัยจากคณะเทคโนโลยีสารสนเทศและนวัตกรรมดิจิทัล มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ โดยการสนับสนุนเงินทุนวิจัยจากกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ตามยุทธศาสตร์การรับมือกับข่าวปลอม

เปิดตัว ไทยดีไอแมชีน (THAI D.I. MACHINE) เว็บไซต์ตรวจสอบข่าวปลอม ให้ประชาชนทั่วไปสามารถคัดกรอง ตรวจสอบเนื้อหาข่าวปลอมได้ด้วยตัวเอง เพื่อให้การตัดสินใจก่อนจะแชร์ข่าวมีความถูกต้องมากขึ้น ช่วยชะลอการแชร์เนื้อหาข่าวปลอม โดยใช้ฟีเจอร์คัดกรองข่าวปลอม 5 ระดับ ผ่านเว็บไซต์ www.thaidimachine.org

รองศาสตราจารย์ ดร. พนม คลี่ฉายา หัวหน้าหน่วยปฏิบัติการวิจัยฯ DIRU คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เผยผลงานวิจัยการตอบสนองและการจัดการข่าวปลอมของประชาชน โดยสำรวจจากกลุ่มตัวอย่างประชากรจากทั้ง กรุงเทพมหานครและปริมณฑล รวมถึงทุกภูมิภาคทั่วประเทศ กว่า 1,120 คน

พบว่า มีผู้ใช้งานบนโลกอินเทอร์เน็ตถึง 51.5% ที่ได้รับแหล่งข่าวที่ไม่น่าเชื่อถือระบุไม่ได้ว่าเป็น ‘ข่าวปลอม’ ซึ่งมีเพียง 41.4% ที่สามารถระบุได้ว่าเป็น ‘ข่าวปลอม’ นอกจากนี้ยังมีการเปิดเผยอีกว่าช่วงอายุ 36-45 ปี เป็นวัยที่ไม่สามารถยืนยันข่าวปลอมได้มากที่สุด รวมไปถึงช่วงอายุ 8-20 ปี ที่มีการแชร์ข่าวโดยไม่ได้พิจารณาก่อนมากที่สุด และสิ่งที่น่าเป็นห่วงอีกเรื่องนึงคือ กลุ่มผู้สูงอายุไม่รู้ว่าจะไปหาแหล่งข่าวที่น่าเชื่อถือจากที่ไหน

ด้วยเหตุเหล่านี้จึงเกิดเป็นการพัฒนาต้นแบบเว็บแอปพลิเคชันสำหรับการตรวจข่าวปลอม เพื่อรับมือกับบรรดาข่าวปลอมที่เกิดขึ้น โดยใช้หลักการการกรองข่าวด้วยวิธีการสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ การประมวลผลภาษาธรรมชาติ และการเรียนรู้ของเครื่อง ให้สามารถตรวจวิเคราะห์ข่าวแบบอัตโนมัติ และแบ่งการวิเคราะห์ข่าวที่น่าสงสัยเป็น 5 ระดับ ได้แก่

• ข่าวจริง – สีเขียว
• มีความเป็นไปได้ว่าจะเป็นข่าวจริง – สีเขียว
• ข่าวน่าสงสัย– สีเหลือง
• มีความเป็นไปได้ว่าจะเป็นข่าวปลอม – สีแดง
• ข่าวปลอม – สีแดง

การพัฒนาระบบ THAI D.I. MACHINE

• สร้างระบบพื้นฐาน ใช้หลักการสืบค้นข้อมูล การประมวลผลภาษาธรรมชาติ และการเรียนรู้ของเครื่อง
• การเรียนรู้ของเครื่อง ประกอบด้วย
  • Clustering
  • Neural Network
  • Naive Bayesian
  • K Nearest Neighbor
  • Rule-Based System / Expert system
• การพัฒนา Web Application

การทำงานของ THAI D.I. MACHINE

รองศาสตราจารย์ ดร.พยุง มีสัจ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและนวัตกรรมดิจิทัล มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ เผยกระบวนการวิเคราะห์ข้อมูลของระบบว่า โดยขั้นตอนแรกระบบจะรวบรวมข่าวจากแหล่งข่าวทุกที่ ไม่ว่าจะเป็น เว็บไซต์ เฟซบุ๊ก หรือทวิตเตอร์ เพื่อให้การประมวลผลธรรมชาติ วิเคราะห์คำ ข้อความ ประโยคต่าง ๆ จำแนกข่าวแต่ละรูปแบบ

หลังจากนั้นก็ค่อยใช้ระบบการเรียนรู้ของเครื่องแบบระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert System based Machine Learning) และใช้ฐานกฎหรือความรู้ (Rule Base or Knowledge) เป็นการจำแนกข่าว โดยระบบเชี่ยวชาญจะมีการจำแนกข่าวที่ฉลาดขึ้นเรื่อย ๆ ขึ้นอยู่กับจำนวนผู้เข้ามาใช้บริการเว็บไซต์ในการสืบค้น

ลำดับการทำงานอย่างละเอียดของ THAI D.I. MACHINE

1. ระบบสำหรับรวบรวมข้อมูลขนาดใหญ่
   • สถาปัตยกรรมฮาร์ดแวร์สำหรับข้อมูลขนาดใหญ่
   • การติดตั้งซอฟต์แวร์​ Apache Hadoop เพื่อรองรับการจัดเก็บข้อมูลขนาดใหญ่
2. การวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่
3. การวิเคราะห์การแพร่กระจายข่าวทางสื่อสังคมออนไลน์
4. การวิเคราะห์ข่าวใกล้เคียง
   • สื่อออนไลน์ที่ใช้วิเคราะห์
   • ข่าวปลอม​ และข่าวถูกต้องที่ใช้วิเคราะห์
   • ประเด็นการวิเคราะห์เนื้อหา
   • หน่วยการวิเคราะห์ (Unit of Analysis)
   • เครื่องมือที่ใช้วิเคราะห์เนื้อหาข่าวปลอมและข่าวถูกต้อง
5. การวิเคราะห์ และออกแบบระบบผู้เชี่ยวชาญ
6. การวิเคราะห์ และการออกแบบโปรแกรมตรวจสอบข้อเท็จจริงข่าวปลอม
   • ฐานข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์
   • ฐานข้อมูลคำศัพท์
   • การวิเคราะห์​ และออกแบบกระบวนการเรียนรู้ของเครื่อง
7. การพัฒนาโปรแกรมตรวจสอบข้อเท็จจริงข่าวปลอม
   • การวิเคราะห์​ และออกแบบระบบ
   • การพัฒนา
   • การทดสอบระบบ

การใช้งาน ​thaidimachine.org

ทิศทางต่อไปของ THAI D.I. MACHINE

ดร. พนม​ ยังเสริมต่อไปอีกว่า​ หลังจากนี้ทางทีมวิจัยก็ยังสานต่อการพัฒนา​เว็บไซต์​นี้ต่อไปเรื่อย​ ๆ​ ไม่ใช่แค่สำเร็จแล้วจบ​ ทางทีมวิจัยยังมีเป้าหมายที่จะพัฒนาฟีเจอร์​ที่อาจจะไปแทรก​กับ​ Search Engine ต่าง​ ​ๆ​ อีกด้วย

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส