วิตามินซี ใครว่ากินเท่าไหร่ก็ได้ ได้รับเยอะเกินไปอาจเสี่ยงนิ่ว

วิตามินซีเป็นอาหารเสริมที่หลายคนน่าจะใช้เป็นประจำ เพราะวิตามินซีหรือกรดแอสเคอร์บิก (Ascorbic acid) เป็นสารอาหารสำคัญที่ขึ้นชื่อว่าดีต่อสุขภาพ วิตามินซีจัดเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์ และการอักเสบของเซลล์ ทั้งยังมีบทบาทสำคัญต่อระบบภูมิคุ้มกัน การสร้างคอลลาเจน การดูดซึมธาตุเหล็ก ทั้งยังมีงานวิจัยที่พบว่าวิตามินซีอาจมีส่วนช่วยโรคหัวใจ และโรคมะเร็งบางชนิด เลยเป็นเหตุผลว่าทำไมใคร ๆ ก็ใช้วิตามินซี

ซึ่งคนทั่วไปมักเข้าใจว่าวิตามินซีเป็นอาหารเสริมที่ปลอดภัย ได้รับปริมาณมากก็ไม่ส่งผลเสีย เพราะเป็นวิตามินที่ละลายในน้ำ หากได้รับเกินจะถูกขับออกผ่านทางปัสสาวะ แต่คุณอาจกำลังเข้าใจผิด เพราะวิตามินซีมีผลข้างเคียงเหมือนกัน แถมอาจทำให้เกิดนิ่วได้ด้วย ในบทความนี้ Hack for Health จะพาคุณมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับผลข้างเคียงจากการใช้วิตามินซีกันใหม่

นิ่ววิตามินซี และผลข้างเคียงจากวิตามินซีที่คนมองข้าม

การที่จะบอกว่าวิตามินซีปลอดภัยอาจไม่ถูกต้องสักเท่าไหร่ แต่ควรบอกว่าปลอดภัยกว่าวิตามินชนิดอื่นน่าจะเหมาะกว่า เพราะอะไรก็ตามที่มากเกินไปต่อให้มีประโยชน์แค่ไหนก็ส่งผลเสียได้เหมือนกัน แน่นอนว่ารวมถึงวิตามินซีเสริมที่เราใช้กันด้วย

นิ่ววิตามินซีคืออะไร?

นิ่ววิตามินซีก็คือนิ่วในไตทั่วไป โดยจะทำให้เกิดอาการปัสสาวะขัดหรือเจ็บเวลาฉี่ ปัสสาวะกะปริบกะปรอย ไม่สุด ปวดเอว ปวดหลัง ปวดบิด ปัสสาวะเป็นทราย ติดเชื้อ และอีกหลายอาการ

หลายคนพอจะรู้ว่าวิตามินซีเป็นสารที่ละลายน้ำได้และถูกขับออกผ่านทางปัสสาวะ โดยหลังจากที่วิตามินซีถูกย่อยแล้วจะทำให้เกิดสารที่ชื่อ ‘ออกซาเลต’ (Oxalate) อยู่ภายในไต ซึ่งเป็นอวัยวะที่กรองของเสียออกไปเป็นปัสสาวะ

และเดิมทีในไตจะมีแร่ธาตุอย่างแคลเซียมอยู่แล้ว เมื่ออกซาเลตจากการได้รับวิตามินซีมาเจอกับแคลเซียม จะทำปฏิกิริยาและจับตัวกันกลายเป็นก้อนแร่ธาตุชื่อ ‘แคลเซียมออกซาเลต’ หรือก็นิ่วในไตชนิดหนึ่งนั่นเอง

ในช่วงก่อนหน้านี้สิบกว่าปี ยังไม่มีใครรู้ว่าวิตามินซีเสริมอาจทำให้เกิดนิ่วได้ เพิ่งจะมารู้กันเมื่อปี 2013 นี้เอง จากงานวิจัยในวารสารวิชาการ JAMA โดยทีมวิจัยทีมนี้ได้ติดตามชาวสวีเดน 23,355 คนที่ใช้อาหารเสริมวิตามินซี 1,000 มิลลิกรัม/วัน ต่อเนื่องเป็นเวลา 11 ปี แล้วพบว่าคนที่ได้รับวิตามินซีต่อเนื่องเป็นเวลานานเสี่ยงที่จะเกิดนิ่วในไตมากกว่าคนทั่วไปถึง 2 เท่าเลยทีเดียว

วิตามินซีปริมาณ 1,000 มิลลิกรัม/วันเป็นขนาดวิตามินเสริมที่พบได้บ่อยที่สุด การได้รับมากเกินจากนี้อาจเพิ่มความเสี่ยงของโรคนิ่วในไตได้ โดยเฉพาะในผู้ชาย เพราะในการศึกษาชิ้นหลัง ๆ พบว่าผู้ชายเสี่ยงที่จะเกิดนิ่วมากกว่า รวมถึงการใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานด้วย

อย่างไรก็ตาม การใช้วิตามินซีไม่ได้น่ากลัว และไม่ได้หมายความว่าคุณจะเป็นนิ่ว เพราะยังไม่มีการยืนยันที่แน่ชัด การได้รับวิตามินซีเสริมมากหรือนานเกินไปอาจเพียงเพิ่มแนวโน้มของการเกิดนิ่วเท่านั้น

ผลข้างเคียงอื่นจากวิตามินซี

นอกจากเสี่ยงที่จะเป็นนิ่วแล้ว การได้รับวิตามินซีเสริมมากเกินไปอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงอื่นในระยะสั้นได้ ดังนี้

• ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
• แสบร้อนกลางอก
• ปวดท้อง ท้องอืด
• ปวดหัว อ่อนเพลีย ง่วงซึม
• นอนไม่หลับ
• ผื่นแดง

ซึ่งส่วนใหญ่เป็นอาการชั่วคราว และไม่ได้ร้ายแรง

วิธีใช้วิตามินซีเสริมให้ปลอดภัย

การได้รับวิตามินซีเสริมในปริมาณที่เหมาะสมเป็นประจำอาจช่วยให้สุขภาพของคุณดีขึ้นได้ เพื่อความปลอดภัย โดยผู้เชี่ยวชาญส่วนใหญ่แนะนำให้ใช้วิตามินซีเสริมด้วยวิธีต่อไปนี้

• ไม่ควรได้รับวิตามินซีเสริมเกิน 1,000 มิลลิกรัม/วัน
• การได้รับวิตามินซีเสริม 250 หรือ 500 มิลลิกรัม 2–3 ครั้ง/วัน (แล้วแต่ปริมาณ) อาจช่วยให้ร่างกายดูดซึมวิตามินได้มากกว่า
• ควรดื่มน้ำปริมาณที่เหมาะสมเป็นประจำ
• ห้ามใช้วิตามินซีเสริมขณะที่ใช้ยาลดกรด ยาฮอร์โมนเอสโตรเจน พาราเซตามอล และแอสไพริน
• คนที่มีโรคประจำตัว หรือกำลังใช้ยารักษาโรค ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้วิตามินซีเสริม
• วิตามินซีไม่ได้มีฤทธิ์ในการรักษาและป้องกันโรค หากเจ็บป่วยควรไปพบแพทย์
• หากใช้วิตามินซีเสริม แล้วพบอาการผิดปกติรุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์

วิตามินซีเสริมเป็นเพียงตัวช่วยเสริมสารอาหารเท่านั้น หากเป็นไปได้ควรรับประทานผักผลไม้หลากชนิดที่มีวิตามินซีจากธรรมชาติ และวิตามินอื่น ๆ มักปลอดภัยและอาจดีต่อสุขภาพมากกว่า

ที่มา: Mayo Clinic, WebMD, MountSinai, เฟซบุ๊กเพจหมอหล่อคอเล่า

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส