ด้วยพันธกิจของเฟซบุ๊ก (Facebook) คือการเชื่อมต่อผู้คนทั่วโลกเข้าไว้ด้วยกันอย่างสร้างสรรค์ และเพื่อให้เป้าหมายของพวกเขาเป็นไปดั่งหวัง เฟซบุ๊กจึงได้ประกาศเปิดตัว โปรแกรมการตรวจสอบข้อมูลเท็จโดยผู้ตรวจสอบภายนอกในประเทศไทย เพื่อรักษาและเพิ่มความโปร่งใสบนแพลตฟอร์มอย่างต่อเนื่อง

Facebook

โปรแกรมนี้ Facebook ได้ร่วมมือกับ AFP ซึ่งได้รับการรับรองโดยเครือข่ายการตรวจสอบข้อเท็จจริงระดับนานาชาติ (International Fact Checking Network หรือ IFCN) ที่ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดที่สถาบันพอยน์เตอร์ โดยทาง AFP จะตรวจสอบและประเมินความถูกต้องของเรื่องราวบน Facebook รวมไปถึงรูปภาพและวิดีโอในประเทศไทยตั้งแต่วันที่ 17 ตุลาคมเป็นต้นไป

Facebook

Facebook จะมีการปรับเปลี่ยนคอนเทนต์ที่ปรากฎบนหน้าฟีดใหม่ ที่จะทำการให้คะแนนด้วย ประเภทของโพสต์ (โพสต์ลงบนสาธารณะ เห็นแค่เพื่อน หรือเป็นโพสต์จากเพจ), ใครเป็นคนโพสต์และโพสต์เมื่อไหร่, โพสต์นั้น ๆ คนที่เข้าถึงมีส่วนร่วมอะไรบ้าง (Engage)

และหากถูกตรวจสอบข้อเท็จจริงภายนอกประเมินว่าเรื่องราวนั้น ๆ เป็นเท็จ ก็จะปรากฏในฟีดข่าวน้อยลง ซึ่งเป็นการลดการเผยแพร่อย่างมีนัยสำคัญ โดย AFP เป็นพันธมิตรด้านการตรวจสอบข้อเท็จจริงระดับโลก ที่ร่วมมือกับ Facebook ในกว่า 20 ประเทศ ซึ่งมีวิธีดำเนินการ 3 ส่วน ได้แก่

  • Remove: ลบบัญชีและเนื้อหาที่ละเมิดมาตรฐานชุมชนหรือนโยบายโฆษณาของเรา
  • Reduce: ลดการกระจายข่าวเท็จและเนื้อหาที่ไม่ผ่านการตรวจสอบ อาทิ clickbait
  • Inform: แจ้งผู้คนด้วยการให้บริบทเพิ่มเติมเกี่ยวกับโพสต์ที่พวกเขาเห็น
พฤติกรรมการแชร์ข่าวในปัจจุบัน ข้อมูลเท็จเข้ามาในโซเชียลมากขึ้นเรื่อย ๆ และใกล้ตัวเรามากหน่อย (เช่นปี 58) สุขภาพ ยา รักษา คำเตือน วิธีการรักษา ซึ่งจะมาในรูปแบบคำเตือน และการทำ ซึ่งข่าวปลอมจะได้รับประโยชน์จากการโฆษณาสินค้าและการเมืองเป็นหลัก และเหตุการณ์สำคัญต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นก็มักจะมีช่องว่างให้ข้อมูลหรือข่าวเท็จทั้งหลายเข้ามาได้ ซึ่งพฤติกรรมของผู้คนในตอนนี้ก็เปลี่ยนไป จากเดิมที่เข้ามาอ่านเพื่อรับทราบข้อเท็จจริง กลายเป็นตอนนี้พวกเขาพร้อมจะแชร์ข้อมูลหรือข่าวเท็จเพื่อให้ทางเพจชัวร์ก่อนแชร์ได้บอกต่อในวงกว้างมากขึ้นพีรพล อนุตรโสตถิ์
รักษาการผู้จัดการศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ สำนักข่าวไทย อสมท
กลุ่มคนผู้สูงอายุ เสี่ยงต่อการแชร์ข่าวปลอมมากที่สุด ส่วนคนรุ่นใหม่ก็มีโอกาสได้เพราะความเป็น Hate Speech และ Bully หรือว่าง่าย ๆ คือ การอคติ แต่แม้โซเชียลจะมีข้อมูลหรือข่าวปลอม แต่กระนั้นก็ยังเป็นพื้นที่เดียวกันที่สามารถทำให้เราตามติดเรื่องราว เหตุการณ์ต่าง ๆ หรือข้อมูลดี ๆ ได้เช่นเดียวกัน มันเลยเป็นเรื่องของการเลือกเนื้อหาที่จะเสพ ซึ่งโปรแกรมใหม่ของ Facebook นี้ จะช่วยให้พวกเราได้เข้าถึงข่าวคราวหรือข้อมูลที่ถูกต้องและมีประโยชน์ที่แท้จริงยิ่งขึ้นรองศาสตราจารย์พิจิตรา ศุภสวัสดิ์กุล
คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
แน่นอนว่า การตรวจสอบข่าวเท็จด้วยภาษาไทยอาจยังเป็นเรื่องที่ยากของพวกเราเพราะด้วยเรื่องของภาษา แต่ด้วยทีมงานของเราที่ทำงานกัน 24 ชั่วโมง พวกเราจะพยายามสร้าง AI ที่เก่งขึ้น พร้อมทรัพยากรบุคคลที่มีมากขึ้นเพื่อช่วยกันสร้างอัลกอริทึ่มที่เหมาะสมกับประเทศไทยในที่สุด ทั้งการออกแรงของทาง Facebook เอง การขอความร่วมมือกับพันธมิตร รวมไปถึงผู้ใช้งานเองที่จะฟีดแบกข่าวหรือข้อมูลเท็จที่พบเจอมาให้เรา รวมไปถึงการคิดแบบ Critical Thinking เพื่อไม่ให้ข้อมูลดังกล่าวแพร่กระจายไปในวงกว้างกว่าที่ควรจะเป็นอันจาลี คาปูร์
ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการฝ่ายพันธมิตรข่าวประจำภูมิภาคเอเซียแปซิฟิก Facebook

นอกจากการตรวจสอบข้อเท็จจริงโดยผู้ตรวจสอบภายนอก Facebook ยังสนับสนุนความมุ่งมั่นในการส่งเสริมให้ผู้คนมีทักษะความเข้าใจในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและการรับข่าวสาร เพื่อการตัดสินใจอ่าน เชื่อ และแชร์ด้วยตนเอง ผ่านการสนับสนุนโปรแกรมด้านการพัฒนาทักษะในการรับข่าวสารต่าง ๆ ทั่วโลก และการแชร์เคล็ดลับในการช่วยสังเกตข่าวปลอม และให้ข้อมูลเชิงบริบทแก่ผู้คนเกี่ยวกับโพสต์ที่พวกเขาเห็นในฟีดข่าว

Facebook เปิดตัวโปรแกรมการตรวจสอบข้อเท็จจริงโดยผู้ตรวจสอบภายนอก ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2559 และมีพันธมิตรกว่า 50 รายทั่วโลกในปัจจุบัน รวมถึง AFP โดยครอบคลุมกว่า 40 ภาษา

 

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส